Witold Sieczko

Podróż do Indonezji odbyłem w okresie luty-kwiecień 1995 r.

Wiza

Ambasada Indonezji znajduje się w Warszawie przy ul. Wąchockiej 9 na Saskiej Kępie, czynna jest od poniedziałku do piątku w godz. 9-16, składanie wniosków w godz. 9-12, odbiór wizy po 2 dniach. Aby otrzymać wizę turystyczną (do 30 dni), należy wypełnić formularz wizowy, dostarczyć 3 fotografie, paszport, bilet powrotny (przy odbiorze wizy). Cena wizy 30 USD (grudzień 1995).

Jak dostać się do Indonezji

Komunikacja lotnicza

W zależności od przewoźnika (Lufthansa, KLM, LOT+Garuda) cena mieści się w przedziale od 970 do 1264 USD.

Z Bangkoku:
Bilet lotniczy na trasie Bangkok-Singapur-Jakarta kosztuje ok. 115 USD (w jednej z licznych agencji turystycznych przy Khao San Road w Bangkoku).

Z Singapuru:
Bilet lotniczy na trasie Singapur-Jakarta-Singapur kosztuje od 115 do 140 USD (agencje przy Bencoolen St w Singapurze).

Istnieje również możliwość zakupu biletu tzw. stand by na lotnisku Changi International na 2 godziny przed odlotem, ale nie na każdą linię i oczywiście w miarę wolnych miejsc.

Na trasie Warszawa-Bangkok-Warszawa korzystałem z usług rumuńskich linii lotniczych Tarom (cena biletu 520-600 USD, w zależności od ilości osób i agenta). Z Bangkoku do Jakarty podróżowałem autobusami i samolotem. Ceny na poszczególnych odcinkach: Bangkok-Surattani-Phuket ( autobus ok. 10 USD), Pukhet-Wyspy Phi-Phi (prom – ok. 10 USD), Phuket-Krabi-Hat Yai-Kuala Lumpur (Malezja)-Johore Bahru -Singapur (autobusy – ok. 28 USD). Dodatkowa opłata za przejazd autobusem Johore Bahru-Singapur 1,8 dolara singapurskiego (1 USD = 1,4 S$), ponieważ przewoźnicy kończą podróż w Johore Bahru. Z Singapuru do Jakarty lot liniami Qantas – 130 USD.

Przy powrocie poniosłem następujące koszty:
Lot na trasie Denpasar-Jakarta-Singapur – 145 USD, Singapur (pociąg) do Johore Bahru – ok. 1 USD. Johore Bahru (autobus) do Butterworth w Malezji – ok. 13 USD, Butterworth-Bangkok (pociągiem II klasa, bilet exressowy łącznie z miejscówką – ok. 20 USD).

Resumując: podróż na w/wym. trasie, czyli Warszawa-Bangkok-Phuket-Singapur-Jakarta i powrót: Denpasar-Jakarta-Singapur-Butterworth-Bangkok kosztowała mnie ok. 950 USD, czyli porównywalna z lotem na trasie Warszawa-Frankfurt-Jakarta-Frankfurt-Warszawa (Lufthansa), ale przy tym wariancie można zobaczyć dodatkowo Tajlandię, Malezję i Singapur.

Uwaga: opłata lotniskowa w Indonezji: loty międzynarodowe 20000 Rp (Rp – rupia indonezyjska, kurs patrz poniżej), loty krajowe od 1500 Rp do 7700 Rp.

Komunikacja morska

Generalnie bardzo droga!

Z Singapuru (Pasir Gudang) do Surabayi rejs statkiem kosztuje ok. 310 USD. Możliwe jest również połączenie z Singapuru do Jakarty z “przesiadką” na indonezyjskiej wyspie Bintan (port Tanjung Pinang) Trzeba płynąć promem z Singapuru do Tanjung Pinang (codziennie o 10.00 i 14.55, czas podróży ok. 2,5 godz.). Ceny: w jedną stronę 51 SS dorosły, dziecko 26 SS; w obie strony odpowiednio 68 SS i 41 SS. Promy odpływają z Tg Pinang o 9.30 i 14.00 (czasu lokalnego). Z Tg Pinang do Jakarty można dostać się samolotem linii MERPATI, cena ok. 200000Rp lub promem. Prom odpływa z portu Kijang, położonego ok. 30 minut podróży mikrobusem za 1500 Rp z Tanjung Pinang. Prom firmy PELNI o nazwie “Lawit” kursuje raz na dwa tygodnie wg rozkładu (patrz promy poniżej). Cena biletów: klasa ekonomiczna 35000 Rp plus 2000 za materac, klasa I – 130000Rp. Prom “Lawit” z Tg Pinang do Jakarty płynie 2 noce i 1 dzień (port Jakarty nazywa się Tanjung Priok).
Inne połączenie z Singapuru do Jakarty, również z przesiadką, to: przepłynięcie promem z Singapuru na indonezyjską wyspę Batam (port Sekupung); promy odpływają z Singapuru codziennie co ok. 30 minut między 8 a 19 godz. Cena w jedną stronę 16 SS, w obie 26 SS, dzieci odpowiednio 10 i 17 SS.
Z wyspy Batam połączenie lotnicze do Jakarty za 210000 Rp (Garuda) tj. ok. 95 USD.

Pieniądze – kursy

1 USD = 23,92 – 24,85 BTH (baty – Tajlandia), w zależności od miejsca wymiany i nominału.
1 USD = 2,5 RGT (ringitt, dolar malezyjski – Malezja).
1 USD = 1,4 SS (dolar singapurski – Singapur).
1 USD = 2111-2198 Rp (rupie indonezyjskie – Indonezja).

W Indonezji (podobnie jak w całej Azji Pd.-Wsch.) najlepiej zabrać dolary USA. Najwyższy kurs przy wymianie gotówki dają duże nominały (50 i 100 USD). Czeki podróżne: wymiana w bankach bez problemu, ale kurs trochę niższy, bo opłata manipulacyjna (najbardziej znane to American Express). Kartą VISA można płacić za bilety lotnicze, lepsze hotele, w lepszych restauracjach. Nie można płacić za bilety autobusowe i kolejowe. VISĄ można również wybrać rupie indonezyjskie z bankomatów (bankomatów jest mało i tylko w dużych miejscowościach).

Pieniądze można wymienić w licznych bankach, które są czynne od poniedziałku do piątku w godz. 8.00 (8.30) – 14.00 (16.00) z przerwą na lunch. W soboty banki czynne w godz. 8.30 – 11.30. Można również wymienić w agencjach turystycznych lub u ulicznych “money changers” – odpowiednik naszych kantorów, czynnych do późnych godzin wieczornych (duże centra turystyczne).

W obiegu są banknoty: 100 Rp, 500 Rp, 1000 Rp, 5000 Rp, 10000 Rp, 20000 Rp, 50000Rp, oraz monety: 1000, 500, 100, 50, 25, 10, 5 Rp.

Elektryczność

50 Hz, 110 lub 220 V.

Czas

W Indonezji są trzy strefy czasowe w stosunku do GMT:
I. plus 7 godzin w stosunku do GMT (Zachodnia Indonezja: Sumatra, Jawa, Bali, Zach. i Centralny Kalimantan).
II. plus 8 godzin w stosunku do GMT (Nusa Tenggara, Sulawesi, Południowy i Wschodni Kalimantan).
III. plus 9 godzin w stosunku do GMT (Iryan Jaya i Maluku).

Informacja turystyczna:

Zarówno IT państwowa, jak i sieć prywatnych biur podróży (zwłaszcza Perama) udziela dokładnych informacji. Informacją turystyczną zajmują się:

– Indonesia Tourism Promotion Board, Bank Pacific Building 9th fl. 8 J. Jend Sudirman, 10220 Jakarta, tel. 5704879, 5704917;
– Jakarta City Government Tourism Office (Dinas Pariwisata DKI Jakarta), Jl. Kuningan Barat No.2, Jakarta, tel. 520-5455, 520-9671, 525-0738;
– Visitor Information Centre, Jakarta Theatre Building (na przeciwko Sarinah), Jl. M. H. Thamrin No. 9, Jakarta, tel. 332067, 364093, 3154094;
– Informacja na lotnisku (można otrzymać mapę Jakarty): Visitor Information Office, Jakarta International Airport Soekarno-Hatta, Cengkareng, Jakarta, tel. 5507088;
– Informacja turystyczna w Jakarcie przy ulicy J. Jaksa No. 4;
– Na Bali: Government Tourist Information Centre, Century Plaza Ground Floor, Jl. Benesari No. 7, Legian, tel. 745090.

Muzea

Czynne na ogół krótko (różne godziny pracy) z wyjątkiem tych najbardziej znanych. Zamknięte w poniedziałki i święta. Opłata za fotografowanie 500-2000 Rp, za kamerę wideo 1000-4000 Rp.

Poczta

Kartka pocztowa 250-500 Rp, znaczek do Polski (zwykła poczta) 600 Rp, lotniczy 850 Rp, list 1200-1500 Rp.

Komunikacja w Indonezji

Połączenia zapewniają:

– kolej (tylko Jawa i częściowo Sumatra),
– autobusy – docierają do wszystkich interesujących turystę miejsc,
– lotnicza, linie: Garuda Indonesia, (tel. Jakarta 5706105), Sempati (tel. w Jakarcie 8091612), Merpati Nusantara (tel. w Jakarcie 4243608). Informacja całodobowa o przylotach i odlotach na lotnisku Soekarno Hatta w Jakarcie – tel. 5505307-9
– morska – połączenia między wyspami zapewniają promy firmy Pelni, które kursują wg niestałych, około 14-dniowych rozkładów na określonych trasach. Trasy i terminy odpłynięcia można uzyskać w siedzibie głównej w Jakarcie, bądź w każdym większym porcie. Adres siedziby głównej: PT. Pelayaran Nasional Indonesia (Pelni), Jl. Gajah Mada No 14, Jakarta Kotak, pos. 1115 (Jakarta – tel. 34307, 361635). Pomiędzy wyspami pływa 9 świetnych, nowoczesnych promów produkcji niemieckiej: Kabuna, Umsini, Rinjani, Kelimutu, Lawit, Tatamailan, Tidar, Sirmau, Awu. Promy posiadają trzy klasy: I, II i ekonomiczną. Klasa ekonomiczna to wieloosobowe pomieszczenie klimatyzowane z numerowanymi piętrowymi pryczami (dodatkowo materac za 2000 Rp). Promy zabierają praktycznie każdą ilość pasażerów i gdy brak prycz, można spać na pokładzie. W cenie biletu (również w klasie ekonomicznej) wliczone są 3 bezpłatne posiłki. Na promach są krany z wodą pitną oraz krany i prysznice z ciepłą wodą,
– komunikacja lokalna – bemo (samochód typu pick-up z ławkami do siedzenia), colt (mikrobus), w miastach wygodne tuk-tuki (riksze motorowe).

Jakarta

Dojazd

Dojazd z lotniska Soekarno Hatta do centrum (ok. 30 km) w okolice dworca kolejowego Gambir (skąd ok. 10 min. pieszo do ulicy Jalan Jaksa, przy której mieszczą się globtroterskie hotele) zapewniają:

– autobus lotniskowy, bardzo wygodny, marki Mercedes, cena 3000 Rp;
– wynajęcie mikrobusu 40000-50000 Rp, ale można jechać za połowę ceny na w/w trasie;
– taksówka, najlepiej uzgodnić cenę za dojazd, korzystając z taksometru płacimy 2500 Rp za kilometr. Najlepiej wybrać taxi przedsiębiorstwa Bluebird (tel. 3256-7) lub Steady Safe (tel. 356322).

Zakwaterowanie

Korzystaliśmy z hoteliku Djody, Jl. Jaksa No 27-35, Jakarta 10340, tel. (021)321732-3846600, fax (021)327730, cena za 1 osobę w pokoju 2-osobowym 11000 Rp. Youth Hostel – Wishma Delima, Jl. Jaksa 5 – cena 15000 Rp za łóżko (tel. 337026); hotel bardzo popularny i często brak miejsc.

Uwaga! Rejon Jl. Jaksa bardzo dobry do zamieszkania w Jakarcie: łatwy dojazd z lotniska, liczne tanie hoteliki w cenie ok. 15000 Rp za łóżko, informacja turystyczna pod nr 4, liczne tanie restauracyjki, niedaleko dworzec kolejowy Gambir, liczne agencje turystyczne.

Zwiedzanie

1. Monument Merdeka (Monas) – wstęp do środka (Muzeum Narodowej Historii) wstęp 500 Rp, studenci 250 Rp, czynne codziennie 8.00-18.00. Wjazd na szczyt Monumentu (skąd piękna panorama Jakarty) 2000 Rp (wjazd). Fotografowanie w muzeum 500 Rp.

2. Meczet Istiqlal – największy w Azji Pd.-Wsch. – wstęp wolny, ale oprowadzającemu strażnikowi należy dać bakczysz (1000-2000 Rp wystarczy, mimo, że żądają więcej). Konieczność (jak do każdego meczetu) noszenia długich spodni (za wypożyczenie sarongu lub innego okrycia nóg strażnicy żądają 3000 Rp), oraz oczywiście zdjęcia butów.

3. Katedra (koło meczetu) – wstęp wolny. Muzeum katedralne czynne w poniedziałki, środy, piątki w godz. 10-12. Msze święte (niedziela) są o godz. 6.00, 7.30, 16.00, 18.00, 20.00.

4. Istana Merdeka (pałac prezydencki), Jl. Medan Merdeka Utara.

5. Sunda Kelapa (wstęp 500 Rp) to pamiętający czasy holenderskie port ze starymi żaglowcami. Przy wejściu do portu wieża strażnicza (Uitkijk), do której wstęp wynosi według uzgodnienia – wystarczy 200 Rp. Z wieży piękny widok na port. W porcie można wynająć łódkę z wioślarzem i popływać między żaglowcami (cena 3000 Rp od osoby za godzinę pływania).

6. Muzeum Morskie (Museum Bahari) zlokalizowane w porcie przy Jl. Pasar Ikan No 1, Utara, tel. 6693406, 6692246 czynne: wtorek-czwartek i niedziela 9.00-14.00, piątek 9.00-11.00, sobota 9.00-13.00, poniedziałek nieczynne. Wstęp 500 Rp, za aparat 500 Rp, za kamerę wideo 1000 Rp.

7. W porcie przy Pasar Ikan malowniczy targ rybny – trzeba być wcześnie rano.

8. Muzeum lalek, figur teatrzyku cieni i marionetek (Museum Wayang), Jalan Pintu Besar Utara 27, Barat-Kota, tel. 6299560. Wstęp 150 Rp. Czynne z wyj. poniedziałków, wtorek-środa 9.00-15.00, czwartek i niedziela 9.00-14.00, piątek 9.00-11.00, sobota 9.00-13.00. Raz w tygodniu (program przy kasie) odbywają się pokazy teatrzyku cieni (na ogół niedziela godz. 12.00).

9. Muzeum Narodowe, Jl. Merdeka Barat 12. Czynne: wtorek-czwartek 8.30-14.30, piątek 8.30-11.00, sobota 8.30-13.30, niedziela 8.30-15.30, poniedziałek – nieczynne.Wstęp 200 Rp. W cenie wstępu można oglądać skarbiec – tzw. “złota sala”. Skarbiec czynny tylko w niedziele (tak głosi informacja przy wejściu do muzeum, przy kasie, ale ja zwiedzałem w czwartek). W niedziele o 9.30 i 13.00 przedstawienia gamelanu. W muzeum warto odszukać gablotę z kośćmi tzw. człowieka jawajskiego.

10. Muzeum Historyczne – Miejskie Jakarty (Museum Sejarah Jakarta), w dawnym ratuszu, znajduje się przy ul. Jl. Taman Fathillah 1, Barat, tel. 6929101, wstęp 150 Rp. Czynne jak Muzeum Narodowe.

11. Muzeum Malarstwa i Ceramiki (Museum Seni Rupa dan Keramik), znajduje się obok dawnego ratusza przy Jl. Taman Fatahillah 2, Kota, tel. 6907062. Wstęp 150 Rp. Godziny otwarcia jw.

12. Muzeum Tkaniny (Museum Textil), Jl. K. Satsuit Tubun 4, tel. 5606613.

13. Taman Impian Jaya Ancol, kompleks wypoczynkowo-rozrywkowy położony w dzielnicy Ancol. Dojazd z dworca kolejowego Kota, mikrobusem M-15 za 400 Rp. Kompleks czynny 8.00-20.00, w niedziele do 21.00. Wstęp 1500 Rp. Za wstęp do każdego obiektu dodatkowa opłata, dość drogo. Warto tutaj zobaczyć:
– Sea World (Świat Morza), tel. 6410080, czynny 9.00-20.00. Wstęp 11000 Rp, ulgowy 8000 Rp;
– Delfinarium (Gelqnggang Samudera). Wstęp 8000 Rp. Występy delfinów: pon.-czw. 11.50, 14.20, 16.50, pt. 11.10, 14.20, 16.50, sob. 12.15, 15.15, 18.15, niedziela 11.05, 12.55, 14.45, 16.35, 18.15;
– Balet podwodny (Jam Pertunjukan). Wstęp 8000 Rp. Pokazy pon.-pt. o godz. 10.45, 13.05, 15.35, sobota 10.45, 13.45, 16.15, niedziela 10.00, 11.50, 13.40, 15.30, 17.10.

14. Taman Ismail Jarzuki – centrum artystyczne i kulturalne Jakarty, Jl. Cikini Raya 73, Jakarta 10330, tel. 334720.

15. Gereja Sion – najstarszy kościół Jakarty położony przy Jl. Pangeran, niedaleko stacji kolejowej Kota. Kościół protestancki; msze św. o godz. 6.30, 8.00, 10.00, 16.00.

16. Taman Mini Indonesia Indah – Indonezja w miniaturze. Na 150 ha powierzchni sztuka i budownictwo z 27 prowincji Indonezji. Czynne 8.00-16.00. Wstęp 1500 Rp. Położone: Raya Pondok Gede Kramat Jati, Jakarta Timur.

17. Zoo (czynne 7.00-17.00) – można tu zobaczyć m. in. warany – słynne smoki z Komodo.

18. Warto pospacerować po starym mieście dawniej zwanym Batawia (dzielnica Kota), oraz po dzielnicy chińskiej Glodok.

19. Indonezyjczycy chętnie zaglądają do Museum Joang’45 (Muzeum Walki o Niepodległość), Jl. Meteng Raya 31, Pusat, tel. 3909148. Tego muzeum nie widziałem.

Przejazdy miejskie

Taxi – w taksówkach mimo zainstalowanych taksometrów (wg licznika 450 Rp za km i 900 Rp za “złamanie chorągiewki”) lepiej wcześniej umówić cenę za przejazd (ale do tego potrzeba trochę poznać miasto). Generalnie taksówki nie są drogie.

Mikrobus – 400 Rp, autobus zwykły 150 Rp, pospieszny (pata) 550 Rp.

Pociąg – między dworcami Kota a Gambir kursuje szybki pociąg (co 20-40 min odjazd na dworcu Kota z peronu 9 i tu też zakup biletu – 250 Rp).

Wyjazd z Jakarty

Kolej – w Jakarcie jest kilka dworców kolejowych (warto przy zakupie biletu upewnić się, z którego dworca odjeżdża pociąg), ale najlepiej odjeżdżać z dworca Gambir. Bilety można zakupić zarówno w agencji turystycznej (drożej), jak i samemu dokonać rezerwacji w okienku 13 (dworzec Gambir), bilety wykupić na 2 godziny przed odjazdem pociągu w odpowiednim okienku (np. 8 do Yogi).

Cena biletu do Yogi: I klasa (ekskutif), rozsuwane fotele typu lotniczego 44000 Rp, II klasa (bisnis) 21000 Rp. Pociągi kursują bardzo niepunktualnie.

Autobusy – odjeżdżają z ulicy Jl. Jaksa (bilety kupowane u agenta przy tej ulicy). Godziny odjazdu do Yogi: 9.00, 11.30, 19.00, cena 55000 Rp.

Mikrobus – do Yogyakarty bilet kosztuje 60000 Rp a pojazd odjeżdza, gdy zbierze się komplet pasażerów.

Komunikacja lotnicza – liczne agencje (Djody, PT Robertur Kencana, Wisma, Delima) proponują bilety do niżej wymienionych miejsc. Ceny podane niżej są to ceny minimalne. Za taką cenę można kupić bilet w agencji, ale tylko na konkretną linię lotniczą i na konkretny dzień, np.: do Singapuru 60 USD kosztuje bilet liniami Air India, loty środy i niedziele godz. 18.15.

Inne połączenia (ceny podane w USD) z Jakarty do:

Europa ok. 500, Hongkong 250, Bangkok 200, Kuala Lumpur 120, Taipei 255, Manila 285, Tokyo 550, Pukhet 230, Perth 295, Sydney 440, Colombo 370, Vancouver 675, Toronto 640, Los Angeles 570, Nowy Jork 690, Bombay 420, Dacca 510, Istambuł 550, Auckland 530, Kair 560, Jeddah 531.

Krajowe połączenia z Jakarty kosztują w USD:

Medan 125, Padang 92, Ujun Pandng 136, Denpasar 85, Yoga 52, B. J. Masin 100, Ambon 194, Pontianak 93, Surabaya 75, Mataram 104.

Użyteczne adresy

Ambasada Polski: Jl. Diponegoro 65, tel. 320509.

Imigration Office Jl. Teuku Umar 1 (Menteng) czynny 8.00-12.00 oprócz niedziel.

Poczta Główna (GPO) Jalan Po. Utara 2 na przeciwko bazaru Pasar Baru, w pobliżu dawnego ratusza.

American Express, tzw. Customer Hollines: 521 6111, 6222, 6333.

Yogakarta (popularnie zwana Yoga)

Zakwaterowanie

Najtańsze hotele są położone wzdłuż ulicy Pasar Kembang (niedaleko dworca kolejowego Yoga) i przy jej odnogach (tzw. gangach). Ja korzystałem z hoteliku Home Stay przy Sosrowijayan Wetan 1/105, tel. (0274) 382869, cena 9000 Rp. Inne hotele to Asia-Africa, Sweet Home, Kota Shinta – ceny 12500-17000 Rp za łóżko. W sezonie hotele są pełne. W pobliżu hoteli tanie, dobre restauracyjki. Inne miejsca zakwaterowania to okoloce Pałacu Kroton: np. Hotel Puspita, Jl. May Jend Sutoyo 64, tel. (0274) 71065, 15000 Rp za łóżko.

Zwiedzanie

W Yoga wynajęliśmy mikrobus. Za 70000Rp zwiedziliśmy Yogę i odbyliśmy wycieczkę do Prambanan. W Yodze oglądaliśmy:

– Pałac Kroton, czynny 8.00-13.00, wstęp 1500 Rp. W poniedziałki i środy w godz. 10.30-12.00 występy gamelanu, w niedziele pokaz tańca klasycznego w godz. 10.30-12.00;

– Taman Sari (Wodny Zamek), ruiny starego zbiornika wodnego dla miasta, wstęp 500 Rp, czynny 8.00-16.00. W pobliżu można kupić tanio (już od 5000 Rp!!!) batiki w licznych galeriach;

– Pasar Ngasem – targ egzotycznych ptaków (w pobliżu Taman Sari);

– Museum Sonobudoyo, Jl. Trikora 6, tel. 76775, czynne poniedziałek-czwartek 8.00-13.00, piątek 8.00-11.00, sobota i niedziela 8.00-12.30. Codziennie w muzeum w godz. 20.00-22.00 pokazy teatru cieni (Wayang Kulit Performance), wstęp 3000 Rp, a także pokazy Ramajany;

– Museum Diponegoro – bohatera narodowego Indonezji z okresu walk o niepodległość z Holendrami. Czynne 8.00-16.00, wstęp 500 Rp;

– Purawisata (teatr na wolnym powietrzu), Jl. Brigjen Katamso, tel. (0062-274) 374089, 373705. Teatr położony jest ok. 300 m od poczty głównej. Codziennie 20.00-21.30 przedstawienia – balet Ramajany. Wstęp 15000 Rp (w tym butelka Coca-Coli). Drogo, ale warto!

Okolice Yogi

Prambanan – wielki hinduistyczny kompleks świątynny z X wieku. 17 km od Yogi, wstęp 4000 Rp, czynny 6.00-18.00. We wtorki, środy i czwartki o godz. 19.30-21.00 przedstawienia Ramajany, wstęp wolny.

Inne świątynie w pobliżu Prambanan to: Candi Sambisari (wstęp bezpłatny – wystarczy wpisać się do księgi), Candi Sajiwan, Candi Kalaosan itp. Wystarczy zobaczyć tylko główny kompleks. Kursuje tu elektryczna kolejka, gdzie za 200 Rp można przejechać dookoła świątyń w głównym kompleksie.

Pełny dzień zajęło zwiedzanie okolic Yogi. Za wynajęcie mikrobusu na trasie Yoga-Borobudur-Candi Pavon-Medut (w pobliżu Borobudur)-Dieng Plateau-Yoga zapłaciliśmy 80000 Rp (8 osób).

Borobudur – Buddyjska świątynia z VIII wieku to jeden z największych na świecie obiektów kultowych buddyzmu. Wstęp na teren kompleksu – 4000 Rp. Czynny w godz. 06:00 – 17:30. Na terenie kompleksu Borobudur znajduje się niewielkie muzeum pokazujące rekonstrukcje tego obiektu (wstęp extra 300 Rp).

Świątynie w Medut (wstęp 100 Rp) i Candi Pavon (wstęp wolny).

Uwaga: przy kompleksach świątynnych, zarówno w Prambanan, jak i w Borobudur, koło kasy znajduje się informacja turystyczna, gdzie można otrzymać foldery (bezpłatnie) z planami (rozmieszczenie świątyń).

Dieng Plateau – Płaskowyż Dieng

Płaskowyż leży na wysokości ok. 2000 m npm , 130 km od Yogi (koniecznie zabrać ciepłe ubranie – często deszcz i zimny wiatr). Przy drodze z Borobudur do Dieng Plateau wiele tarasowatych terenów uprawowych powstałych w wyniku planowej kultywacji terenu. Na dużej wysokości “egzotyczne” jak dla Indonezji plantacje cebuli, kapusty, pomidorów, ziemniaków. Droga bardzo kręta, malownicza i bardzo ciekawa.

Wstęp do wszystkich atrakcji na Płaskowyżu kosztuje 2000 Rp od osoby (w cenie biletu towarzystwo przewodnika, w godz. 10.00-15.00). W cenie biletu oprócz słynnego kompleksu sziwaickich świątyń hinduistycznych (Candi Pendawa, Candi Gututkaca, Bima) świątynie Dwarawati, krater czynnego wulkanu Kawah Sikidang (2094 m npm), gorące źródła, przepiękne jezioro Telaga Warna i jaskinia Semar (Sumur Jalantunda) – miejsce medytacji. Do muzeum dodatkowy wstęp – 200 Rp.

Uwaga! Za zniszczenie zabytków na terenach w/w kopleksów lub za zabieranie “pamiątek” grozi kara od 500000 do 5000000 Rp.

Przykładowe ceny wycieczek organizowanych przez biura (agencje) z Yogi:

– Prambanan-Borobudur-Yoga (batiki). Wyjazd 8.00, cena 12500 Rp (autobus bez klimatyzacji – NAC), 15000 Rp (autobus klimatyzowany – AC);

– Borobudur. Wyjazd o 8.00. Cena 10000 Rp;

– Borobudur ze wschodem słońca. Wyjazd o 5.00. Cena 10000 Rp;

– Dieng Plateau. Wyjazd o 7.00. Ceny: 20000 Rp (NAC Bus), 30000 Rp (AC Bus);

– Borobudur i Dieng Plateau. Wyjazd o 5.00. Cena: 30000 Rp (NAC Bus);

– Prambanan z zachodem słońca. Wyjazd o 14.30. Cena 20000 Rp (łącznie z przewodnikiem i drinkami).

Wyjazd z Yogi

Autobus

Z Yogi kursują autobusy różnych przewoźników, jak: Milq Sejahterabus, Akas Bus Eka, Mira Ita. Ceny:

Jakarta (AC Bus) 16.30 – 30000 Rp; Pangandaran 7.00 – 15000 Rp; Denpasar 14.15 – 38000 Rp; Surabaya 8.00 – 2500 Rp (AC Bus); Malang 8.00 – 25000 Rp (AC Bus); Probolinggo 8.00 i 14.15 – 30000 Rp (AC Bus), 25000 Rp (NAC Bus); Bromo 8.00 – 30000 Rp (AC Bus), 25000 Rp (NAC Bus).

Agencje w Yodze organizują także wycieczki z wejściem na Mt. Bromo na trasie: Yoga-Surabaya-Probolinggo-Ngadisari (tu nocleg w losmenie ze śniadaniem)-wejście ma Mt. Bromo. Wyjazd z Yogi 8.00, cena 35000 Rp (NAC Bus), 40000 Rp (AC Bus). Dodatkowo o 9.00 lub 20.00 (po zejściu z Mt. Bromo) może być wyjazd do Denpasar (Bali). Cena takiej wycieczki wynosi 70000 Rp.

Pociąg (dojazd do Mt. Bromo)

Yoga-Surabaya; cena – 8000 Rp (II klasa), a dalej Surabaya-Probolinggo 4000 Rp.

Korzystałem z agencji Yoga Rental Travel and Tour, Jl. Pasar Kembang 85-88, Yogakarta, tel. 0274/587648, 566179, cena 25000 Rp, czas przejazdu autobusem wyniósł 12 godzin na trasie Yoga-Ngadisari.

Mount Bromo

Nocleg: spałem w Ngadisari w Bromo Homestay za 5000 Rp za łóżko (pokój 2-osobowy). W cenie noclegu wliczony jest dojazd jeepem do punktu startowego na Mt. Bromo (Cemoro Lawang). Za zjazd dodatkowa opłata 120 Rp. W Ngadisari kilka hotelików. Noclegi w cenie 4000-10000 Rp.

Dojazd do Ngadisari

– patrz wyżej lub

– z Probolinggo autobusem kursowym. Autobusy kursują między 7.00 a 19.00, gdy zbierze się komplet pasażerów, czas jazdy (45 km) ok. 2,5-3 godz., cena 1750 Rp.

Wyjazd z Ngadisari

– do Denpasar o 9.00 za 25000 Rp (NAC Bus) i o 14.15 za 38000 Rp (AC Bus);

– do Yogi o 10.00, cena 25000 Rp.

Aby zdążyć na wschód słońca na Bromo, należy z hotelu wyjechać około 3.30. Przy punkcie startowym należy być ok. 4.00-4.15. Tutaj też możliwość wynajęcia konia za ok. 10000 Rp, ale można utargować do 5000 Rp. Całość wycieczki zajmuje ok. 4-5 godzin. Można więc odbyć wycieczkę ranną na Mt. Bromo i zdążyć na ranny autobus do Denpasar lub Jakarty.

Inne możliwości wycieczek pieszych z Ngadisari (z punktu starowego na końcu wioski):

– do punktu widokowego Penan Jakan (skąd m. in. widok na Bromo);

– na wulkan Semeru-Mahameru (3676 m npm) – dwudniowa wycieczka z biwakiem i powrót drugiego dnia do Ngadisari lub zejście z drugiej strony wulkanu do Ngadas.

Bali

Zakwaterowanie

Na Bali spałem w bardzo miłej, cichej i malowniczo położonej miejscowości Ubud. Ceny tu niższe, niż w Kuta-Legian. W Ubud korzystałem z hoteliku Vidana, Karma Street 87. Cena łóżka w pokoju 2-osobowym łącznie ze śniadaniem (omlet, sałatka owocowa, kawa, ciastko) – 4000 Rp, w pokoju 3-osobowym 3000 Rp za łóżko (również ze śniadaniem). W pobliżu hoteliki o podobnej cenie, tj. w granicach 5000-8000 Rp za łóżko.

Kuta – korzystałem z Losmen Arthawan, Legian Street Poppies Lane II, tel. (0361)752913. Cena noclegu wraz ze śniadaniem 6000 Rp za łóżko. Pokoje 2 – osobowe, dobre warunki (pokoje z łazienkami, balkonami i wiatrakami). W hotelikach w pobliżu ceny podobne.

Program

W każdej miejscowości na Bali jest wiele agencji turystycznych organizujących różne wycieczki. Program, ceny na miejscu w agencjach. Czas trwania wycieczek na ogół między 8.00 a 17.00. Poniżej przykładowe ceny i programy wycieczek organizowanych z Ubud przez Arys Tourist Service Centre, Ubud Main Street, i przez Yayasan Bina Wisata-Ubud Tourist Information, Jl. Raya Ubud 80571, Bali, tel. (0361) 96285:

– Bedugul Tour. Wyjazd 9.00. Cena 23500 Rp. Program: Sayan Terrace, Mengwi (Taman Ayun Temple), Margarana, Jatiluwih (tarasy ryżowe), Bedugul (Ogród Botaniczny, jezioro ze świątyniami);

– Singaraja-Lovina Tour. Wyjazd 8.30. Cena 30000 Rp. Program: Mengwi, Bedugul, Gilgit (wodospad), Singaraja (miasto na półncy Bali), Lovina Beach, Papuan (plantacje kawy), Antasari (tarasy ryżowe);

– Tanah Lot Tour. Wyjazd 14.00. Cena 14000 Rp. Program: Sayan Tarrace (tarasy ryżowe), Mengwi, Margarana, Alas Kedaton, Tanah Lot (wspaniały zachód słońca)

– Kintamani Tour (Volcano Tour). Wyjazd o 9.00. Cena 18500 Rp. Program: Goa Gajah, Pejeng, Gunung Kawi, Tampaksiring, Penelokan, Kintamani, Pujung (tarasy ryżowe);

– Kintamani – Besakih Tour. Wyjazd o 9.00. Cena 24000 Rp. Program: Goa Gajah, Tampaksiring, Penelokan, Besakih, Bukit Jambul, Klungkung;

– Besakih – East Part of Bali. Wyjazd 8.30. Cena 28500 Rp. Program: Ginayar (warsztaty tkackie), Klungkung, Besakih, Putung (wspaniałe widoki na morze), Sebatan (plantacje owoców salak, typowych dla Bali), Candi Dasa (kąpielisko), Tenganam (typowa, oryginalna wioska balijska), Goa Lawah, Kusamba;

– Uluwatu Tour. Wyjazd 8.30. Cena 25000 Rp. Program: Mas (ośrodek rzeźbiarstwa w drzewie), Celuk (ośrodek wyrobów jubilerskich), Denpasar, Serangan i Suwang (wyspy żółwi), świątynia Uluwatu;

– Besakih-Mother Temple. Wyjazd 9.00. Cena 20000 Rp. Program: Goa Gajah, Gianyar (wyroby batików), Bangli, Besakih, Bukit Jambul, Klungkung;

– Monkey Forest Tour. Wyjazd 9.00. Cena 20000 Rp. Program: SayanVillage, Mengwi, Alas Kedaton, Tanah Lot, Bedugul.

Ceny podanych wycieczek można obniżyć, gdy korzysta grupa (10-20 % przy 6 osobach).

W zależności od liczebności grupy warto wynająć mikrobus (6-8 osób) lub autokar. Wtedy można tak ułożyć sobie samemu program, by zobaczyć wszystkie najciekawsze miejsca na Bali.Inna możliwość to wynajęcie samochodu lub motocykla, ale ze względu na dość duży ruch na szosach i “żywiołową” jazdę, nie polecam tego sposobu zwiedzania Bali.

Ja wynająłem mikrobus na niżej wymienione wycieczki za 150000 Rp za dwa dni. W cenę wliczone były płatne parkingi i obowiązkowe wjazdy (płacił kierowca – zauważyłem, że płacił znacznie mniej, niż żądano od nas).

Wycieczka I: 80000 Rp, 8 osób. Wyjazd z Ubud o 7.30, powrót o 19.00. Program:

– Batubulan – pokaz tańców balijskich (podobno najlepsze wykonanie tańca baronga na Bali, wstęp 6000 Rp, początek o 9.00). Ten punkt programu można sobie darować – taniec baronga można zobaczyć na miejscu w Ubud wieczorem o godz. 19.00 (program tańców do wglądu w każdym hotelu i w informacji turystycznej);

– Bedulu – znajduje się tu Goa Gajah, czyli Grota Słonia (wstęp 1050 Rp);

– Pejeng – w miejscowej świątyni przechowywany jest słynny “księżyc z Bali”, wykonany z brązu największy bęben na świecie. W sumie nie warto tu zaglądać. Sam bęben słabo weksponowany, niewiele widać, jeżeli tu wstąpimy, to tylko dla sławy “księżyca z Bali” (wstęp 550 Rp);

– Gunung Kawi – groby królewskie wykute w skalnym zboczu (wstęp 550 Rp);

– Tampaksiring – kompleks świątynny ze świętym źródłem Tirtha Empul (wstęp 1050 Rp);

– Kintamani – wioska z pięknym widokiem na Mt. Batur (1717 m npm), czynny wulkan z piuropuszem dymu i na jezioro Batur. Przed wjazdem do wioski Kintamani należy zapłacić 500 Rp. Z samej wioski naprawdę ładny widok na jezioro i wulkan, ale przed bramą, gdzie płaci się “myto”, można skręcić w kierunku Penelokan i po przejechaniu ok. 2 km oglądać zarówno jezioro, jak i wulkan bezpłatnie z punktu widokowego;

– Penelokan – zjazd do Kedisan nad brzeg jeziora Batur (skąd można dopłynąć do wioski Trunyan, zamieszkałej przez pierwotnych mieszkańców Bali). Ja niestety tego punktu programu nie zrealizowałem, ponieważ zaczęło bardzo padać i łodzie nie odpływały z przystani;

– Besakih – naprawdę to trzeba koniecznie zobaczyć; największy kompleks świątynny na Bali, zwany “matką wszystkich świątyń”, położony na tle wulkanu Agung. Wstęp 550 Rp, ale tylko pod główną bramę. Dalej strażnicy żądają po 5 USD za wstęp, oprowadzenie po świątyni i udział w ceremonii świątynnej. Wystarczy zapłacić 1 USD i też będą zadowoleni;

– Bukit Jambul – podobno najładniejsze pola ryżowe (tarasy) na Bali, najczęściej pokazywane turystom;

– Kusamba – malownicza wioska rybacka i Goa Lawah (jaskinia nietoperzy);

– Klungkung – dawna stolica Królestwa Gelgel z budowlą Kerta Gosa (Pałac Sprawiedliwości);

– powrót do Ubud.

Wycieczka II: 70000 Rp. Wyjazd z Ubud do:

– Mengwi – królewska świątynia Taman Ayuan (tzn. “ogród przy stawie”), wstęp 550 Rp;

– Bedugul – kompleks świątynny Danau Beratan na jeziorze Beratan, ogrody botaniczne;

– Alas Kedaton – świątynia oraz rezerwat małp i dużych nietoperzy (wstęp 1050 Rp);

– Tanah Lot – najbardziej reklamowana świątynia balijska położona na skale tuż przy brzegu morza, dostępna tylko w czasie odpływu. Przy świątyni “jaskinia węży”, gdzie za opłatą 1000 Rp można zobaczyć dwa ospałe węże – nie warto. Wstęp do kompleksu świątynnego 1050 Rp;

– Kuta-Legian – spacer po kurorcie i kąpiel w morzu. Plaża i woda zanieczyszczona śmieciami;

– Ulu Watu – wspaniale położona na południowym cyplu Bali, na klifowym wybrzeżu świątynia, poświęcona duchom morza. Bardzo ładna – koniecznie trzeba ją zobaczyć. Wstęp 550 Rp;

– Nusa Dua – piękne piaszczyste plaże, blisko brzegu rafa koralowa;

– Benoa – wioska rybacka, port promowy i jachtowy;

– powrót do Ubud.

Uwaga! Do świątyń na Bali zakaz wstępu w krótkich spodenkach (szorty), a dla kobiet w okresie menstruacji. Wypożyczenie sarongu lub innego koniecznego okrycia nóg kosztuje w zależności od świątyni 500-1000 Rp. Wchodząc do świątyni należy przewiązać się kolorową “szarfą” (za jej wypożyczenie również dodatkowa opłata w granicach 500-1000 Rp). Warto nabyć jedną i posłużyć się nią we wszystkich świątyniach (szarfa to kawałek materiału w kształcie pasa w kolorze najczęściej żółtym).

Uwaga! W Ubud (podobnie i w innych turystycznych miejscowościach) organizowane są codziennie o godz. 19.00 pokazy tańców indonezyjskich (można zobaczyć barong, kecak, legong, występy gamelanu, ceremonię świątynną). Cena pokazu 5000 Rp. Program i miejsce pokazu do uzyskania w Informacji Turystycznej, Ubud, Jl. Raya Ubud, tel. (0361) 96285. Jeżeli przedstawienie odbywa się w okolicy Ubud (np. pokazy kecaku), to w cenie biletu zapewniony jest transport w obie strony. Odjazd spod Informacji Turystycznej lub z hotelu. W Informacji Turystycznej można uzyskać dane o miejscu i czasie “cremation ceremony” – bardzo ciekawej, barwnej i niezmiernie widowiskowej spotykanej tylko na Bali ceremonii pogrzebowej.

Uwaga! Z Bali organizowane są wycieczki na Komodo (2 noce i 3 dni – w programie oglądanie “smoków” na Komodo, nurkowanie i oglądanie rafy koralowej, noclegi, transport, jedzenie). Cena 150000-225000 Rp w zależności od transportu. Organizuje biuro Perama, adres w Kuta: Legian Street 16, tel. 751875, lub w Ubud: Padang Tegal, tel. 96316, w Yoga:Prawirotaman Street. 29, tel. 72863.

Uwaga! Przechowalnia bagażu na lotnisku w Denpasar – koszt 10000 Rp za dobę.

Podróżowanie po Bali

Wypożyczenie samochodu lub motocykla (konieczne międzynarodowe prawo jazdy) 40000-50000 Rp za dobę, wypożyczenie roweru 2000-6000 Rp za dobę, taxi 800 Rp za km, bemo i mini bus – różne ceny w zależności od odległości i ich trasy. Przejazd Benoa (port) – Denpasar (lotnisko) – 5000 Rp za bemo.

Wyjazd z Bali

Komunikacja lotnicza: ceny podobne, jak z Jakarty. Ciekawe połączenie z Denpasar do Bangkoku przez Brunei, Brunejskimi Liniami Lotniczymi. Cena 215-230 USD (w zależności od agenta i dnia lotu).

Denpasar-Brunei Brunei-Bangkok

pon. 12.00-14.20 pon. 10.55-20.30

śr. 19.35-21.55 śr. 10.55-20.30

sob. 20.30-22.55 sob. 10.55-20.30

Niedogodnością tego połączenia są dodatkowe koszty noclegu – w hotelu lotniskowym w Brunei 50 USD za nocleg.

Komunikacja promowa

Można wykupić bilet autobusowo-promowy (łączony) w agencji w Ubud na trasę: Ubud-Karsi-Padangbai (port na Bali)-Lembar (port na Lomboku)-Mataram za 17000 Rp.

Cena samego promu Padangbai-Lembar 4800 Rp oraz dodatkowo opłata portowa 200 Rp, cena autobusu Ubud-Padangbai 7500 Rp.

Promy odpływają z Padangbai do Lembar o godz. 8.00, 10.30 i 14.00. Czas przeprawy ok. 4 godz.

Z Bali na Lombok odpływają rónież promy ekspresowe (Mabua Epress) z portu Benoa (Bali) do portu Lembar. Czas przeprawy ok. 2,5 godziny. Cena: I klasa – 55000Rp, II klasa – 38500 Rp, klasa ekonomiczna – 27500 Rp. Dzieci 2-12 lat mają zniżkę 50%. Rozkład jazdy promów:

Benoa-Lembar Lembar-Benoa

8.00-10.30 11.30-14.00

14.30-17.00 17.30-20.00

Lombok i Sumbawa

Przejazd mikrobusem na trasie Maratam-Sweta: 250 Rp.

Przejazd autobusem na trasie Sweta-Labuhan Lombok (port): 2500 Rp.

Przejazd promem na trasie Labuhan Lombok-Porto Tano (Sumbawa): 2800 Rp. Czas przeprawy 1,5 godz. Promy odpływają z Labuhan Lombok o 8.00 i 16.00.

Przejazd na trasie Porto Tano-Bima (nocny autobus): 10000 Rp.

Przejazd (autobus) na trasie Bima-Sape (port): 2000 Rp.

Za przejazd (promy i autobusy) na trasie Labuhan Lombok-Sape za bilet wykupiony w agencji w Labuhan Lombok płacimy 25000 Rp. Jest to drożej, niż kupując bilety na poszczególne odcinki, ale gwarantuje to dostanie się do autobusu w Porto Tano, bowiem jest tu tylko przystań i stanowiska odjazdu autobusów i mikrobusów. Gdy przypływamy o 17.30, mamy dużą szansę spędzenia nocy na przystani. Warto jednak zaryzykować (kupowałem bilety na poszczególne odcinki) i zaoszczędzić.

W Sape agencje turystyczne (np. Langsung Indah) oferują bilety (komunikacja łączona: autobus i prom) do: Mataram – 14000 Rp, Denpasar – 45000 Rp, Surabaya – 57500 Rp, Yoga – 85000 Rp, Bandung – 90000 Rp, Jakarta – 92000 Rp.

Opłata portowa w Sape 100 Rp.

Przejazd (prom) na trasie Sape-Komodo-Labuhanbajo (Flores): cena 9000 Rp. Prom odpływa codziennie o 6.30. Czas przejazdu ok. 10 godzin. Można za dodatkową opłatą 2500 Rp wypożyczyć materac. Uprawnia to do rozłożenia go na górnym pokładzie w zacienionym miejscu. Warto, gdyż na promie panuje duży tłok, a brak jest klimatyzacji.

Przejazd Sape-Komodo, cena biletu również 9000 Rp. Czas przejazdu ok. 6,5-7 godz. Promy odpływają z Komodo w kierunku Labuhanbajo ok. 14.00, w kierunku Sape ok. 11.00.

Ceny żywności na promie: ryż w styropianowym pudełku z dodatkami – 1500 Rp, kawa – 750 Rp, herbata – 500 Rp, coca-cola (puszka) – 2000 Rp.

Żywność na Lomboku, Sumbawie i Flores tańsza niż na Bali i Jawie. Generalnie: na wschód od Bali taniej. Przykładowo: za taką samą porcję kurczaka z ryżem na Bali płaci się ok. 3000 Rp, na Lomboku, w porcie Labuhan Lombok 450 Rp.

Komodo

Prom relacji Sape-Komodo-Labuhanbajo nie dopływa do wyspy Komodo. Trzeba przesiąść się na mały stateczek by przepłynąć z promu do przystani na Komodo (Lot Liang). Cena 1500 Rp, czas przeprawy ok. 30-40 min. Na przystani warto się pospieszyć i dojść jako jeden z pierwszych do campingu, złożonego z prymitywnych domków. Pokoje 1- i 2-osobowe, kłopoty z wodą. Cena łóżka w maleńkim pokoju 1-osobowym 8500 Rp, w pokoju 2-osobowym 6000 Rp.

Wstęp do Parku Komodo 2000 Rp, ubezpieczenie 200 Rp. Przy przystani niewielkie muzeum przyrodnicze (fauna Komodo), wstęp wolny.

Wycieczki do stanowiska żeru waranów (Bait Site – Banu Nggulung) organizowane są tylko z przewodnikiem o godz. 7.00 i 16.00, trwają około 2 godzin (długość trasy ok. 4 km).

Inne możliwości wycieczek na Komodo:

– Wycieczka na górę Gunung Ara (530 m npm), koniecznie z przewodnikiem, bo ścieżka jest mało uczęszczana. Ze szczytu przepiękna panorama na sąsiednie wyspy. Duże prawdopodobieństwo spotkania zwierząt żyjących w stanie dzikim (warany, papugi, dzikie świnie, jelenie). Na tej wycieczce można kontemplować przyrodę Komodo w spokoju. Nie ma tłoku, jak na wycieczce do stałego miejsca żeru waranów. Opłata za przewodnika do uzgodnienia (ok. 2000 Rp od osoby przy czterech osobach). Czas trwania ok. 6-8 godzin.

– Wycieczka brzegiem plaży do niewielkiej wioski rybackiej. Wioska bardzo ciekawa i autentyczna. Turyści zaglądają tu rzadko. Czas dojścia ok. 1 godzina. Dostęp możliwy tylko w czasie odpływu.

Na Komodo warto spędzić choć jedną noc. Czyste, puste plaże, piękna rafa koralowa piękna, spotkania z waranami, dzikimi świniami i jeleniami na campie.

Flores

Przejazdy

Autobusem (colt).

Labuhanbajo-Ruteng 4000 Rp, Ruteng-Bajawa 4000 Rp, Bajawa-Riung 4000 Rp, Bajawa-Ruteng-Labuhanbajo 9500 Rp (bezpośrednio). Czas przejazdu bardzo trudny do określenia. Kierowca zabiera pasażerów z domu lub z hotelu, krążąc kilka razy po tej samej trasie, aż wszyscy, którzy mają bilet, znajdą się w pojeździe. Ale ten system komunikacji ma też i dobre strony, bowiem można oglądać życie rzeczywiście “na gorąco” bo kierowcy wjeżdzają dosłownie na podwórka domostw. My krążyliśmy ponad czterdzieści minut w poszukiwaniu polskiego misjonarza, potem hotelu i dla wszystkich było to normalne.

Zakwaterowanie

Korzystaliśmy z gościnności polskich misjonarzy w okolicy Bajawy i Riungu (wyspa Kelelewar) oraz hoteli (ceny na osobę w pokojach 2 osobowych, ze śniadaniem):

Ruteng – hotel Asean Visata (4000 Rp), Bajawa – hotel Dam (5000 Rp), Riung – hotel Florida Inn (5000 Rp), Labuhanbajo – hotel Bajo Beach (5000 Rp, bardzo dobry, blisko portu)

Informacja turystyczna

Bardzo trudno uzyskać informacje turystyczne. W Bajawie można “zasięgnąć języka” w hotelach Dam i Kamelia (rozkłady promów, połączenia autobusowe itp.) bowiem są to miejsca odwiedzane przez obieżyświatów.

Inne informacje

– Ceny (w rupiach): bemo po Bajawie (300), bemo Bajawa-Mataloko (2000), wynajęcie bemo na 4 godziny na trasie Bajawa-Langa-Bena-Langa (20000).

– Bena to bardzo ładna, budowana z kamieni, tradycyjna wioska Ngada, typowa dla dawnego Flores. Wstęp – 2000 Rp a za fotografowanie 1000 Rp. Trąci trochę Cepelią, ale mimo to jest ciekawie. Z wioski można urządzić całodniową wycieczkę na wulkan Gunung Inerie (przy dobrej pogodzie znakomite widoki).

– Za wynajęcie łodzi na trasie Riung-wyspa Kelelewar płaci się 20000 Rp. Rejs trwa ok. 2,5 -3 godziny. Na Wyspę Nietoperzy potrzebne jest zezwolenie z posterunku policji w Riung.

– Wyjazd z Flores- akurat trafiliśmy na prom Awu, który odpływał z Labuhanbajo (20.03.95 – poniedziałek, o 8.00). O promach: patrz rozdział “komunikacja w Indonezji”. Prom po drodze do Benoa, zawija do Bima na Sumbawie o godz. 14.00, skąd po dwugodzinnym pobycie odpływa o 16.00 w kierunku Bali (Benoa). Dopływa tam następnego dnia o godzinie 09.00. Ceny biletów na trasie Labuhanbajo-Benoa (w rupiach): 130 000 – I klasa, 100 000 – II klasa, 35 000 – klasa ekonomiczna. W cenie biletu wliczone są trzy posiłki dziennie. Gdy do statkowej stołówki w klasie ekonomicznej zbierze się duża kolejka, należy “zaatakować” od zaplecza – turyści są zwykle obsługiwani poza kolejnością.