Anna Olej

Wyzwanie – bo jeśli ktoś będzie się posługiwać pierwszą edycją przewodnika Lonely Planet ( LP ) to trafi na manowce, a być może (podobnie jak ja przed podróżą) dojdzie do wniosku, że w tym Laosie to nie ma co oglądać. Dlatego najlepiej zaopatrzyć się w drugą – najnowszą wersję przewodnika. A przygoda? Czeka na każdym kroku, bo to kraj nieprzygotowany do turystyki. Więc amatorom improwizowanych wypraw powinien odpowiadać. No, może nie jest tak źle, żeby nic nie można było zaplanować, ale z pewnością Laos jest wciąż turystyczną białą plamą. A zatem – w podróż!

Ambasada Laosu w Warszawie

Ul. Rejtana 15 m. 26, 02-516 Warszawa, tel. (22) 48-47-86, fax 49-71-22. Wizę warto wyrobić w Polsce. Potrzebne są 2 zdjęcia, wypełnienie jednej aplikacji i równowartość 20 USD. Czas oczekiwania ok. 2-3 dni. Ambasada czynna pon-pt w godzinach 9-12 i 14-16. Koszt wizy laotańskiej w Bangkoku oraz na granicy w Bung Nam wynosi 50 dolarów, zaś wjeżdżając od strony Huang Xai (Tajlandia – Złoty Trójkąt) 60 USD. Wiza ważna jest na dwa tygodnie od dnia wjazdu. Przedłużyć ją można (podobno) bez problemu w stolicy – Vientiane oraz w Luang Prabang. Czas wjazdu do Laosu od momentu uzyskania wizy: 2 miesiące.

Ambasada Polska w Laosie

Rue Thaedua Rd Km 3, Vientiane, BP 1106, RDP LAO, tel (008-56-21) 312-940, fax (008-56-21) 312-085.

Ponieważ turyści z Polski to wciąż rzadkość, więc goście są mile widziani – zwłaszcza z najnowszą prasą z Polski!

Przed wyjazdem

Trzeba kupić przewodnik i mapę – na miejscu są nie do dostania. Szczepienia nie są wymagane, chociaż mimo wszystko nie zawadzi zadzwonić do Sanepidu w Warszawie (620-90-01) i sprawdzić, czy nic się nie zmieniło. Laos to teren, na którym występuje malaria, tak więc trzeba zabrać coś przeciwko komarom, przewiewną bluzę z długimi rękawami i długie spodnie. Warto także skonsultować się z lekarzem w sprawie profilaktycznych leków (pamiętając, że leki przeciw malarii trzeba zacząć zażywać dwa tygodnie przed wyjazdem). Jak zwykle w jedzeniu może czaić się ameba. Na miejscowego dentystę też lepiej nie liczyć. Poza tym specjalnych niespodzianek zdrowotnych nie ma.

Na miejscu

Pieniądze

Laotańskia waluta to Kip – 1 USD = 4000K (dane z listopada 1998). Pieniądze wymieniałyśmy w banku. Jeśli planujesz ambitne poznawanie laotańskich ostępów, to pamiętaj o wcześniejszej wymianie odpowiedniej ilości pieniędzy. Im dalej od stolicy, tym dramatyczniej spada szansa na znalezienie banku (są tylko w stolicach dystryktów)! Kartą kredytową można płacić w lepszych hotelach i restauracjach w Vientiane oraz prawdopodobnie Luang Prabang, a także w wybranych biurach podróży. Poza tymi miejscami będzie raczej nieprzydatna.

Noclegi

W czasie tej podróży testowałyśmy najtańszą bazę noclegową (zresztą jak zwykle). Cena dwójki bez łazienki to wydatek w granicach 5 000 -15 000K. Pokoje w hotelu lepszej klasy kosztują ok. 20-30USD. Pokój w naprawdę dobrym hotelu z klimatyzacją, łazienką, basenem to wydatek w granicach 50 – 70USD. Czyli każdy może znaleźć coś odpowiadającego swoim potrzebom. W hotelach są moskitiery, zresztą nawet w najbardziej odległej wiosce podróżny dostanie moskitierę na noc, tak więc przy normalnym podróżowaniu niekoniecznie trzeba ją zabierać z Polski. Natomiast jeśli planuje się przygodę ekstremalną, zdecydowanie warto ją zabrać.

Jedzenie

Jest i to różnorodne. Chociaż podstawą wielu dań jest ryż, to w niektórych miejscach można także dostać kawał mięsa z frytkami. Cena obiadu w taniej knajpce (ale jeszcze bez ameb) – 3500-5000 K, piwo 3000-4000 K, soft drink typu cola 700-1500 K, arbuz 3500 K. W zależności od standardu knajpki ceny rosną, ale wciąż nie dorównują polskim! W przypadku zaplątania się daleko od turystycznego szlaku skazani jesteśmy wyłącznie na ryż i ewentualnie banany.

Na co wydać pieniądze

Z automatu telefonicznego z Vientiane można się dodzwonić bezpośrednio do Polski. Karta zawierająca 300 jednostek kosztuje 12 000 K i wystarcza na ok. 2 minuty rozmowy (niewiele, ale przy odrobinie wprawy da się przekazać znak życia). Pocztówka to wydatek rzędu 600 K, znaczek 770 K. Ręcznie tkana bluza – 25 000 K. Kaseta z muzyką regionalną 2000-6000 K.

Podróżowanie po Laosie

Czyli nareszcie witaj przygodo!

Wynajęcie motoru w Vientiane kosztuje 10-14 USD za dzień (w Luang Prabang – 7 USD). Jazda motorem wymaga psychiki kamikadze, ale wielu turystów chwali sobie tą formę zwiedzania. Bezpieczniejszym wariantem jest rower, chociaż emocje z pewnością już nie te same! Autobusami można się poruszać po głównych drogach – choć ten termin wymagałby zdecydowanie doprecyzowania. To co na mapie wygląda na uczciwy highway, na miejscu okazuje się błotnistą przecinką przez dżunglę. W takich sytuacjach bywa, że może nas uratować jedynie traktor lub ciężarówka. Do większości głównych miast można także polecieć samolotem – co jest warte uwagi, jeśli mamy mało czasu lub nie pasjonuje nas wielogodzinna podróż lądem. No i wreszcie coś naprawdę wspaniałego – większość rzek jest spławna, więc można zaplanować zupełnie niekonwencjonalną podróż łodzią. Przykładowo z Luang Nam Tha do Vientiane można popłynąć Mekongiem. Podróż z Luang Nam Tha do Pak Beng trwa 1,5 dnia i kosztuje 20 000 K od osoby (cena przy 4 osobach). Nie próbowałyśmy takiego spływu, ale inni turyści go polecali. Wadą tego typu podróżowania jest stosunkowo wysoka cena (jak na miejscowe warunki), oraz ewentualni nieuczciwi przewoźnicy. Potrafią wywieźć łodzią kilka kilometrów, a po jakimś czasie żądają dopłaty.

W każdej wsi jest sklepik typu GS, gdzie można kupić: mydło, papier toaletowy, szampon w saszetkach, piwo, soft drink, chińskie zupki typu instant, świeczki. Bardziej wyszukane zakupy należy planować w miejscach o większym zgęszczeniu turystów.

Początek przygody

Wraz z moją towarzyszką podróży doleciałyśmy liniami Alitalia (przelot w obie strony – 695 USD) do Bangkoku skąd wyruszyłyśmy lądem do Laosu. Jechałyśmy przez Surin – więc trochę naokoło. Nastawiłyśmy się na oglądanie malowniczych przełomów Mekongu wzdłuż granicy (tak to sobie wyobrażałyśmy patrząc na mapę), ale srodze się zawiodłyśmy!!! Wypłaszczenia po horyzont (też płaski), a pomiędzy nimi toczą się leniwie brunatne wody Wielkiej Rzeki. Zatem o ile nie jest się w nastroju ostro kontemplacyjnym, ten pejzaż raczej nie zachwyca.

Granica

Wbrew pozorom turyści w Bung Nam nie mogą skorzystać z promu (zarezerwowany tylko dla ruchu lokalnego). Trzeba udać się tuktukiem (specyficzny rodzaj taksówki) na stację autobusową położoną kilka kilometrów od promu, skąd minibusy przewożą przez Friendship Bridge. Na granicy opłata 600 K oraz możliwość wymiany pieniędzy. Po drugiej stronie warto wziąć taksówkę do miasta (15 000 K za kurs), bo stolica zaczyna się dopiero jakieś 20 km dalej.

Vientiane

To pierwsze i na dobrą sprawę ostatnie miasto w Laosie, jako że kraj ten jest słabo zaludniony. Ponieważ turystów tu niewielu, więc bardzo łatwo nawiązać kontakt i uzyskać najświeższe informacje – najlepszym miejscem do tego celu są knajpki, skąd widać zachody słońca nad Wielką Rzeką (kicz okrutny, acz urokliwy). W Vientiane hotele są stosunkowo drogie (najtańsze w rejonie Mekongu). Cena za dwójkę z łazienką ok. 8 USD. Przy odrobinie szczęścia można znaleźć hotel za 20 000 K, ale wymaga to poszukiwań. Samo miasto raczej pozbawione jest uroku, więc po dwóch dniach aklimatyzacji (i zobaczeniu kilku świątyń) z czystym sumieniem można pojechać do Vang Vieng.

Vang Vieng

Położone jest o 4 godziny jazdy od stolicy. Z dworca autobusowego odjeżdżają trzy autobusy dziennie za 2000 K. Po drodze zmienia się krajobraz – pojawiają się przepiękne, wystrzępione góry i urokliwe laotańskie wioski. Hotele w Vang Vieng kosztują w granicy 5000 K za pokój (czyli w tym przypadku dwójka bez łazienki, ale są też hotele z lepszym standardem). Okolica jest przepiękna i stanowczo warto zaplanować tutaj dwudniową przerwę w podróży. W okolicznych górach znajdują się jaskinie z posągami Buddy, a rzeką można zrobić spływ na dętce (unikalna atrakcja tej okolicy!). Do dyspozycji są też rowery, więc nie sposób się nudzić.

Luang Prabang

To atrakcja nr jeden Laosu. Z Vientiane jest bezpośredni autobus jadący przez Vang Vieng, więc można się dosiąść po drodze. My wybrałyśmy wariant full air condition – czyli podróżowanie na dachu (przydatny krem z filtrem!). Warto mieć ze sobą kurtkę przeciwwiatrową i polar, bo mimo że upał okrutny, to w trakcie jazdy górami robi się nadspodziewanie rześko. Dworzec autobusowy w Luang Prabang jest oddalony o kilka kilometrów od miasta, więc warto na spółkę z innymi turystami wziąć tuktuka do centrum. Miasto pełne jest świątyń wpisanych na listę światowego dziedzictwa UNESCO. Nadmiar złota, kamiennych smoków i zamyślonych Buddów może znieczulić na piękno, dlatego warto w ramach odmiany wybrać się na wycieczkę do wodospadów Taet See (1600 K za dwie osoby tuktukiem, 4000 K łódką). Same wodospady może nie imponują wielkością, ale jest to miłe miejsce piknikowe. Inną alternatywą jest podróż łodzią do jaskiń Pak Ou gdzie znajduje się około 2000 posągów Buddy. Malownicza podróż Mekongiem trwa ok. 1,5 godziny. Korzystając z naszej mapy 1:2 000 000 sądziłyśmy, że wioska Pak Ou jest nad rzeką. W rzeczywistości jest ona ok. 10 km dalej (co warto wziąć pod uwagę planując tam nocleg). Ceny hoteli w Luang Prabang od 8000 K (dwójka jak zwykle). Warto sprawdzić w LP gdzie jest dzielnica tanich hoteli – na pewno da się znaleźć coś taniego. Nocowałyśmy w przytulnym Suaneko Guest House.

Luang Nam Tha

Wśród trampów słynie z tego, że wszystkie stworzenia duże i małe, te co skaczą i fruwają, ściągają do tego miejsca stadami i indywidualnie. Nigdy jeszcze tak szczelnie nie owijałam się moskitierą! Jeśli ktoś jest obrzydliwy to odradzam – spotkanie oko w oko z modliszką nie należy do najprzyjemniejszych. Ponieważ Laos jest Ludową Republiką Demokratyczną, więc już od 6 rano można się spodziewać przemówień przez radiowęzeł. Większość podróżnych zatrzymuje się w Manychan Guest House (dwójka 6000 K) – tanim hoteliku z dobrą restauracją. Ponieważ miasteczko leży na drodze do granicy tajlandzkiej, Manychan jest doskonałym miejscem do wymiany informacji. Reklamowany przez LP Oudomsin zdrożał do 8000,K bez podnoszenia standardu, więc spokojnie można go ominąć. W mieście prąd jest od 18 do 22 – warto zaopatrzyć się w świeczkę lub latarkę.

Luang Nam Tha jest stolicą regionu, zatem to ostatnia szansa na skorzystanie z banku, telekomunikacji czy poczty. Niektórzy wyruszają stąd w górskie rejony na trekkingi oraz spotkania z ludami Hmong, Lisu, Akha i innych plemion zamieszkujących tą okolicę. Dla nas był to punkt wypadowy do granicy tajlandzkiej. Pomysł, aby przez okoliczne góry iść na azymut wymaga odwagi lub skrajnej bezmyślności. Porasta je las tropikalny, wilgotność sięga 95%, zaś drogi mają bliżej nieokreślone przeznaczenie. Podczas odpoczynków trzeba uważać na trawę w cieniu – czyhają w niej podstępne pijawki, które gdy wyczują obiad bez wahania rzucają się w jego kierunku! Zatem zanim podejmie się wyzwanie Laos extreme, lepiej się do niego przygotować.

Droga do granicy jest tak kiepska, że można ją przejechać jedynie ciężarówką (wyrusza raz na dwa dni). Na autostop nie ma co liczyć – dwa samochody dziennie to rzadkość! Warto zaopatrzyć się w jedzenie i picie na drogę. Po wielu godzinach podskakiwania na wybojach jest szansa dotarcia do Vieng Phu Tha.

Vieng Phu Tha

To malownicze kilkanaście chat schowanych pomiędzy pagórkami. W hoteliku, do którego trafiłyśmy (4000 K dwójka) do jedzenia był tylko ryż z nieokreślonego pochodzenia warzywami, więc zakupiłyśmy w GS chińskie zupki instant. Do granicy jedzie się stąd kolejny cały dzień – najpierw traktorem (!), a potem tuktukiem. My poszłyśmy pieszo drogą jakieś 15 km dalej, aby lepiej poznać uroki codziennego życia. Po spędzeniu dwóch dni w napotkanej wiosce wyruszyłyśmy w kierunku granicy (z wizją, że już do końca – czyli jakieś 100 km – trzeba będzie iść na piechotę, jako że tłoku samochodów zdecydowanie nie było). W końcu po kilkunastu kilometrach doszłyśmy do miejsca, skąd coś już jeździło (tuktuk typu cargo). Droga nie była zbyt malownicza, za to pełna kurzu. Należy dobrze zabezpieczyć aparat!

Huang Xai

Do granicy dotarłyśmy wieczorem, a ponieważ w nocy przejście jest zamknięte i łódki nie kursują, musiałyśmy znaleźć hotel. Jest ich w Huang Xai mało. Istnieje kilka lepszej jakości, za to trudno znaleźć naprawdę tani ( nocowałyśmy za 16 000 K). Od 9.00 za jedyne 2000 K można przeprawić się przez granicę na drugi brzeg. Tajlandzką wizę dwukrotnego wjazdu lepiej zabrać z Polski, ale to już zupełnie inna historia…

Nasz rozkład jazdy

Vientiane-Vang Vieng 2000 K 4 h

Vang Vieng – Luang Prabang 16 000 K 7,5 h

Luang Prabang – Mai Sai 8000 K 5 h

Mai Sai – Luang Nam Tha 8000 K 5 h

Luang Nam Tha – Vieng Phu Tha 14000 K 6-8 h

Vien Phu Tha – Huang Xai 15000 K 5 h

Zasada ogólna dotycząca przejazdów: im dalej od stolicy, tym gorsze drogi, wyższe ceny i wolniejszy transport (pokonanie 100 km zajmuje cały dzień).

W Laosie przez 12 dni wydałyśmy 75 USD, co wynosi średnio 5,5 USD dziennie (wliczając transport, jedzenie i noclegi). Jest to raczej wariant spartański (przy maksymalnym szaleństwie w postaci jednego piwa na dwa dni oraz biwakowaniu w wioskach).

Informacje dodatkowe

Zmieniłam nieco zdanie, jeśli chodzi o rozdawanie prezentów. Nadal uważam, że rzucanie kilku cukierków w gromadkę dzieci jest głupie i nieodpowiedzialne (choć jak twierdził pewien spotkany tramp “w ten sposób uczą się walczyć o swoje”). Natomiast jeśli ktoś koniecznie czuje potrzebę wspomagania lokalnych społeczności długopisami, warto je dawać nauczycielom w szkole lub komuś ze starszyzny w wiosce – w ten sposób zostaną najlepiej wykorzystane.

Magicznym słowem w Laosie jest “bo penian”(nie ma sprawy) i “czek noi” (jutro). Laotańczycy żyją tu i teraz. Przeszłość minęła, a przyszłość jest nieznana. Więc czym tu się kłopotać? Dlatego należy uzbroić się w cierpliwość, usiłując załatwić cokolwiek w urzędzie, ustalając godziny odjazdów autobusów, czy też próbując uściślić jakiekolwiek informacje. Po angielsku można próbować się porozumieć, ale pomocne są rozmówki angielsko-laotańskie.

Zdecydowanie polecam Laos dla osób lubiących przygody. Jest to też jedno z tych miejsc, które warto odwiedzić – choćby na kilka dni.