GRUZJA, ARMENIA 2014 – Jacek Kowalik

Termin wyjazdu: 3 – 15.05.2014
Uczestnicy: 2 osoby (na niektórych odcinkach 4 osoby – w celu oszczędności na transporcie).

Kursy walut:
1 USD = 1,75 – 1,76 GEL (gruzińskie lari)
1 USD = 412 – 413 AMD (armeński dram)

Pogoda
W maju należy liczyć się z opadami deszczu a także gorszą pogodą w górach.

Informacja turystyczna
W Gruzji znajdziemy punkty informacji turystycznej wyposażone w mapy, plany i informatory. W Tbilisi na lotnisku oraz przy Placu Wolności od strony parku Puszkina.
W Armenii wydawane są informatory (np. Yerevan scope) oraz mapy i najłatwiej można je znaleźć w hotelach bądź agencjach turystycznych.

Komunikacja
W obu krajach podstawą transportu dalekobieżnego są tzw. marszrutki czyli mikrobusy poruszające się na ustalonych trasach zatrzymujące się na żądanie (wsiadanie bądź wysiadanie). Oferują najniższe ceny. Problemem jest tylko to, że nazwy miejsc docelowych napisane są na tablicach w gruzińskim bądź ormiańskim alfabecie – trzeba pytać miejscowych.
Popularne jest podróżowanie taksówkami (oficjalnymi bądź nieoficjalnymi). To jest opłacalne kiedy podróżuje kilka osób razem i w dodatku trzeba dojechać do wielu rozrzuconych miejsc. W Armenii maksymalna cena z 1 km to 100 AMD.
W miastach jest bardzo dużo taksówek ale należy bardzo uważać bo kierowcy nie zawsze znają lokalizacje miejsc do których chcemy dojechać mimo, że kiwają głową potwierdzając, że wszystko wiedzą. Poza tym, wielu z nich próbuję po prostu naciągać jeżdżąc do celu dłuższą drogą. Warto mieć po ręką plan miasta.
W Tbilisi i Erewanie funkcjonuje metro.

Noclegi
Noclegi przedstawione w relacji zostały wybrane z serwisu booking.com W okresie w którym wyjazd został zrealizowany nie ma jeszcze dużego ruchu turystycznego stąd w obiektach wyższej klasy były znaczące obniżki cen. Oczywiście, można znaleźć noclegi o niższych cenach.

1 DZIEŃ 03 maja (sobota)
Wylot z Warszawy o godz. 22;30

2 DZIEŃ 04 maja (niedziela)
Przylot do Tbilisi – godz. 04:00 (zmiana czasu – o 2 godziny „do przodu”) – sprawna odprawa (nie jest wymagana wiza).
Lotnisko położone jest 18 km na wschód od miasta. Transport: oficjalna cena taxi 25 GEL. Kursują autobusy a także kolejka (jeździ tylko kilka razy dziennie). W porcie lotniczym znajduje się biuro informacji turystycznej (bezpłatne mapy i plany)
Przeczekujemy do 06:00 i jedziemy prywatnym samochodem (40 GEL) – należy wyjść przed budynek terminala i się rozejrzeć, zawsze powinien znaleźć się chętny – do Mtskheta (Mccheta).
Kwaterujemy się w Tamarini Guest House (pok. 2 os z łazienką i śniadaniem – 70 GEL) położonym tuż przy katedrze). Z właścicielem (Jemal) hotelu dogadujemy wycieczkę samochodem na trasie Mtskheta – kościół Jvari – lokalną drogą do Upliscyche – Gori i powrót autostradą do Mtskheta za 87,5 GEL). Wycieczka trwała od 07:30 do 12:00.
Upliscyche
Skalne miasto nad którym góruje cerkiew z XII w. Jaskinie były zasiedlone już 1,5 tys. lat pne. Potem było to miasto i forteca przywódców plemiennych a nawet przejściowo siedziba królestwa. Zniszczone, opuszczone i przykryte ziemią zostało odkryte na nowo, odrestaurowane i obecnie cały kompleks to muzeum (wstęp 3 GEL).
Gori
W mieście, na skalistym wzgórzu, wznosi się twierdza. Na skraju miasta, na wzgórzu, na wschodnik brzegu rzeki Mtkvari (Kura), znajduje się kościół Goridżwai. W mieście Muzeum Historyczno-etnograficzne i Muzeum Stalina. Przed budynkiem znajduje się, pod murowanym zadaszeniem, dom rodzinny Stalina jego pomnik a także wagon kolejowy, którym podróżował dyktator.
Mtskheta (Mccheta)
To dawna stolica gruzińskiego królestwa Iberii. Bardzo ładne miasto z zabytkami wpisanymi na listę UNESCO.
Katedra Svetitskhoveli (Sweti Cchoweli) – siedziba głowy Gruzińskiego Kościoła Prawosławnego była i jest duchowym centrum kraju. W IV w. powstał drewniany kościół a w V w. zbudowano kamienną świątynię, którą rozbudowywano i odbudowywano po zniszczeniach w czasie kolejnych najazdów. Warto być tutaj w niedzielę kiedy odbywają się nabożeństwa bądź udzielane są śluby i chrzty
Klasztor Samtawro
Szczególnie ciekawy jest kościół (groby pierwszego chrześcijańskiego króla Miriana i jego małżonki) i dzwonnica. Obok kościółek St Nino.
Kościół Jvari (Dżwari)
Z VI w. – pierwszy kościół w Gruzji na planie krzyża dając początek stylu gruzińskich kościołów. Nad wejściem płaskorzeźba przedstawiająca wniebowzięcie krzyża przez aniołów.
Świątynia położona na wschodnim brzegu rzeki Mtkvari (Kura), na wzgórzu. Wspaniały widok na miasto.
Forteca Bebritsikhe (Bebrisciche)
Muzeum archeologiczne
Obok katedry biuro informacji turystycznej, sklepy z pamiątkami oraz restauracje.
Nocleg Tamarini Guest House.

3 DZIEŃ 05 maja (poniedziałek)
Z Mtskhety brak jest bezpośrednich połączeń do Kazbegi. Jedyne rozsądne wyjście to jazda marszrutką (1 GEL) z Mtskhety (postój marszrutek znajduje się na północ od fontanny) do Tbilisi. Próbujemy jednak złapać marszrutkę (lub stopa) na drodze przelotowej, która przebiega obok Mtskheta (wywozi nas tam Jemal). Nic się nie chce jednak zatrzymać. Kobiety, które łapią z nami okazję tłumaczą, że to dlatego, że marszrutki ze stolicy jadą pełne i nie ma szans aby się zatrzymały. Po godzinie przenosimy się na drugą stronę drogi i od razu łapiemy transport do Tbilisi (1 GEL) do dworca Didube. Jest to właściwie bazar na którym jest dużo samochodów osobowych, mikrobusów i autobusów odjeżdżających do różnych miejscowości. Za szybami mają tablice z nazwami miejscowości docelowych, z tym, że w większości przypadków w alfabecie gruzińskim (ewentualnie w cyrylicy). Normalna cena mikrobusem na trasie Tbilisi – Kazbegi to 10 GEL, z dodatkowym 15 minutowym stopem w Ananuri to 15 GEL, a to samo samochodem osobowym 20 GEL. Wyruszamy z Tbilisi na północ tzw. Gruzińską Drogą Wojenną. Nazwa pochodzi z czasów rosyjskiej inwazji na Gruzje, kiedy była to kluczowa droga, którą podążali najeźdźcy. Obecnie jest w bardzo dobrym stanie. Annanuri to forteca z przełomu XVI/XVII w. Góruje nad nią wieża Szeupowari a w obrębie murów znajduje się XVII w cerkiew Zaśnięcia NMP. Forteca jest położona malowniczo nad sztucznym jeziorem Żinwali. Po drodze przejeżdża się przez główny ośrodek narciarski Gruzji – Gudauri oraz przełęcz Jvari (2370 m npm). Czas przejazdu na trasie Tbilisi – Kazbegi trwa 2,5 – 3 godziny.
Kazbegi (Stepantsminda)
Miejscowość jest bazą wypadową do wspinaczki i trekkingów w masyw Kaukazu. Główny plac to przystanek marszrutek. Znajduje się tam pomnik pisarza Aleksandra Kazbegi. W miasteczku jest jego muzeum oraz muzeum alpinizmu. Wznosi się także XIX wieczna cerkiew Michała Archanioła.
Kwaterujemy się w pokojach gościnnych Wasila (35 GEL/os ze śniadaniem). Oprócz noclegów Wasil zapewnia także wyżywienie (warto skorzystać). Dysponuje również terenową Ładą Nivą i oferuje różne wycieczki w okolice.
Wyruszamy jego pojazdem na północ na granicę gruzińsko-rosyjską. Jedziemy pięknym wąwozem. Przed przejściem granicznym wznosi się nowo wybudowana cerkiew Archaniołów Michała i Gabriela. Wyruszamy na ponad 2 godzinny trekking do wodospadu Gweleti a potem do drugiego, którego nazwy nie ustaliliśmy.
Wracamy do Kazbegi na wystawną kolację do Wasila. Cena wycieczki (40 GEL za samochód).

4 DZIEŃ 06 maja (wtorek)
O 07:30 wyruszamy z Wasilem Ładą Nivą stromą i krętą gruntową drogą do kościoła Cminda Sameba (Świętej Trójcy) – z XI wieku. Kościół jest pięknie położony (na wysokości 2170 m npm) a widoki są wspaniałe. Przy dobrej pogodzie zachwyca Kazbek – nieczynny wulkan, który wznosi się na wysokość 5047 m npm. Według mitologii to właśnie do tej góry miał być przykuty Prometeusz za wykradzenie ognia bogom i przekazanie go śmiertelnym mieszkańcom Ziemi. Wycieczka samochodem trwa 1 godz (40 GEL za samochód). Można wejść pieszo szlakiem (1,5 godz w jedną stronę).
O 09:00 u Wasila serwują wystawne śniadanie.
Pokoje gościnne u Wasila to bardzo popularne miejsce wśród polskich turystów. Należy zwrócić uwagę, że standard jest podstawowy a przede wszystkim jest jedna wspólna łazienka na 4 pokoje z małym kotłem. Stąd dość szybko kończy się ciepła woda i trzeba czekać aż się zagrzeje nowa. Wasil jest sympatyczny i pełen werwy ale trzeba wszystko z nim dokładnie ustalać, sprawdzać a – w razie potrzeby – targować się.
O 10:30 wyruszamy w drogę powrotną do Tbilisi. Pogoda piękna a widoki zachwycające. Zatrzymujemy się kilkukrotnie aby podziwiać i fotografować góry. Tradycyjne stopy to przełęcz Jvari (Krzyża; 2370 m npm) a chwilę później platforma widokowa (szpecąca krajobraz betonowa konstrukcja wzniesiona w 1983 roku).
Gudauri to kurort narciarski. Wybudowano tutaj kilkanaście hoteli i pensjonatów dla narciarzy, którym oferuje się 20 km szlaków narciarskich. Z kolei Pasanauri to miejscowość letniskowa; organizowane są tutaj spływy rzeką Aragvi.
Po ponad 3 godzinach lądujemy w Tbilisi (Didube). Za 5 GEL jedziemy taksówką do hotelu Charm (urządzony w starym stylu) świetnie położonego w centrum starego miasta (pokój 2-osobowy z łazienką i śniadaniem – 70 GEL). Z Didube można także jechać metrem do stacji Rustavelli w centrum miasta (0,5 GEL + 1,5 L GEL karta – zwrotna).
W Tbilisi jest także dworzec autobusowy Ortacha skąd odjeżdżają autobusy do Erewania.
Zaczynamy spacer po Tbilisi i pierwszą część zwiedzania.
Wieczorem siedzimy sobie na tarasie naszego hotelu mając przed sobą widok na iluminowany pałac prezydencki i na kościół Cminda Sameba.
Nocleg w hotelu Charm.

5 DZIEŃ 07 maja (środa)
Dalsza część zwiedzania miasta.
W sumie w Tbilisi można zwiedzić:
*Na wschodnim brzegu rzeki Mtkwari (Kura)
Metekhi – cerkiew pod wezwaniem Matki Boskiej Metechskiej jest jednym z symboli miasta.
To jedna z najcenniejszych świątyń miasta z 1278 (wielokrotnie dewastowana i odbudowywana). Przed świątynią znajduje się pomnik króla Wachtana Gorgasalego (1967).
Pałac Darejan z XVIIW w.
Ormańska Katedra Echmiadzini
Cerkiew Cminda Sameba (1998-2004) – symbol odrodzenia narodowego, jedna z największych na świecie świątyń prawosławnych.
Pałac prezydencki zbudowany już w 21. wieku (ma charakterystyczną oszkloną kopułę.
Poniżej, nad brzegiem rzeki urządzono Park Rike. Z Parku, na drugą stronę rzeki prowadzi nowoczesny pieszy most Mshvidoba (Pokoju).
Na klifowym, wschodnim brzegu rzeki Mtkvari (Kura) wznoszą się stare domy.
*Na zachodnim brzegu rzeki Mtkwari (Kura)
Twierdza Narikala
System fortyfikacji z XVI wieku. Wewnątrz znajduje się cerkiew św. Michała.
Pomnik Matki Gruzji (Kurtis Deda)
Ogród botaniczny z 1845 roku
Łaźnie siarkowe
Katedra Sioni z VI w; obecna budowla powstała w XI/XII w. W katedrze przechowywana jest najcenniejsza relikwią kościoła gruzińskiego – krzyż św. Nino.
Muzem historyczne
Synagoga Leselidze z 1910
Bazylika Anchiskhati to najstarsza przetrwałą świątynia w Tbilisi – VI w. z bardzo cenną XII wieczną ikoną.
Stare miasto to obszar zamknięty od wschodu brzegiem rzeki Mtkwari, od południa ulicą Jeruzalem, od zachodu Dadiani i Puszkina a od północy ulicą Baratashvili. Znajdują się tutaj stare domy – częściowo odnowione ale większość w złym stanie.
Plac Wolności (Tavisuplebis Moedani)
Znajduje się tutaj gmach ratusza (od południa) a od północy Park im. Puszkina gdzie jest pawilon informacji turystycznej. W centrum placu wznosi się kolumna ze złoconym posągiem św. Jerzego. Z placu prowadzi główna arteria miasta – Aleja Szoty Rustaweliego (Rustawelis Gamziri). Na końcu Aleji znajdują się Plac Rewolucji i Plac Rustaweliego. Przy Al. Rustaweliego znajdują się ekskluzywne sklepy, modne restauracje oraz szereg ważnych budowli: Gruzińskie Muzeum Narodowe, Parlament, dawny Pałac Gubernatora (obecnie Pałac Młodzieży), kościół Kashueti, Galeria Malarstwa (duży zbiór obrazów Niko Pirosmaniego), Teatr im. Szoty Rustawellego, Opera, Filharmonia.
Mtatsminda
Święta góra (727 m npm) – na jej szczycie znajduje się park kultury i wypoczynku a na zboczu kościół Mamadaviti oraz panteon gruzińskich osobistości.
Taksówką (5 GEL) jedziemy do dzielnicy Isani skąd odjeżdżają marszrutki do Telavi (8 GEL, 2,5 godz. jazdy).
Po przyjeździe do Telavi na postój marszrutek (w północnej części miasta) taksówką (3 GEL) jedziemy na ul. Nadikvari 15 do pensjonatu Świetlany.

6 DZIEŃ 08 maja (czwartek)
Telavi to centrum regionu Kachetia, którego podstawą jest uprawa winorośli i produkcja wina. W mieście jest bardzo dużo taksówek, których kierowcy oferują wycieczki po okolicznych klasztorach. Centrum miasta jest odnowione i prezentuje się całkiem nieźle. Szczególnie ładna jest uliczka Cholokashvili z odnowionymi, tradycyjnymi domami oraz kościołem Ghvtismshobeli. Boczną uliczką można dojść do ruin zamku Dzweligdawani.
W centrum miasta znajduje się zamek Batoniscyche z XVIII w. Znakomicie zachowane są mury obronne ale wewnątrz budynki znajdują się w bardzo złym stanie. Od strony wschodniej znajduje się konny posąg króla – bohatera narodowego – Herakliusza II.
Wycieczka samochodowa po najciekawszych klasztorach w okolicy miasta (3-4 godz, 40 GEL za samochód):
Gremi
Dawna stolica królestwa Kachetii w XVI/XVII wieku. Pozostały ruiny miasta – nieliczne obiekty są rekonstruowane. Odnowiona została także cytadela wznosząca się na wzgórzu. W jej murach znajduje się cerkiew pod wezwaniem Archanioła Michała z 1565 (wewnątrz ciekawe freski) oraz dzwonnica w której ulokowano się muzeum.
Alawerdi
Zespół architektoniczny otoczony murami – w bardzo dobrym stanie. Katedra pod wezwaniem św. Grzegorza z XVI/XVII wieku to religijne centrum Kachetii. Dawny pałac szacha Abbasa z XVII. W obrębie murów jest także mała winnica.
Ikalto
Zespół klasztorny składający się z klasztorów powstałych w okresie pomiędzy VI i XVII wiekiem. Główna cerkiew to Chwtaeba z VIII/IX w. Działała tutaj tzw. akademia (w XI/XII wieku).
W Telavi wśród polskich turystów popularni są:
Swietłana – prowadzi pensjonat (ul. Nadikvari 15). Pokoje bez łazienek (WC i łazienka są wspólne, zdarzają się problemy związane z niedoborem wody) w cenie GEL 25 L/os. Dodatkowo można wykupić śniadanie (5 GEL) i kolacje (15 GEL).
e-mail: sspiridon@rambler.ru
Dawid – organizuje wycieczki swoim samochodem osobowym i służy jako przewodnik (zna nieźle angielski).
e-mail: purgatorium@rambler.ru lub davi.luashvili@gmail.com

7 DZIEŃ 09 maja (piątek)
Wyjeżdżamy samochodem z Telavi o 07:00 na wycieczkę po pobranych miejscach w Kachetii. Odwiedzamy po kolei:
Tsinandali
XIX wieczna rezydencja słynnej rodziny Chavchavadze. Otoczona jest pięknymi ogrodami.
Wstęp: 2 GEL (ogrody), 5 GEL (rezydencja i ogrody), 20 GEL (rezydencja, ogrody i degustacja wina).
Sighnaghi.
Miasto położone na wzgórzu górujące nad Niziną Alazańską. Zrekonstruowane piękne kamienno-drewniane domy, rozległe fortyfikacje (mury obronne z basztami) a także kościół pod wezwaniem św. Jerzego.
Muzeum etnograficzne – eksponowane są obrazy Pirosmaniego.
Bodbe
Kompleks klasztorny – bazylika z grobowcem świętej Nino (VI w) a w jej sąsiedztwie wieża (XIX w) i pozostałości budynków klasztornych. Niedaleko (trzeba zejść ścieżką w dół) znajduje się święte źródło.
Davit Gareja
Kompleks klasztorny (VI-XII w) na zboczach masywu Garedża. Droga prowadzi przez półpustynną, malowniczą okolicę. Po drodze wioska Udabno – w niej Oasis Club, lokal prowadzony przez Polaków. Na końcu drogi murowany (odrestaurowany) klasztor a pozostałe klasztory to wykute w skałach nisze. W niektórych z nich można podziwiać naskalne malowidła. Kompleks zwiedza się w czasie pieszej wędrówki. Należy wspiąć się ścieżką zaczynającą się tuż za parkingiem, po prawej stronie sklepu klasztornego. Trzeba dojść na szczyt, skręcić w lewo i maszerować stromą ścieżką nad klifem wzdłuż granicy z Azerbejdżanem (zaznaczona metalowym ogrodzeniem). Przy kapliczce należy wrócić na szczyt a dalej zejść ścieżką w dół na parking. Przejście całej trasy zajmuje 1,5 – 2 godziny. Konieczne jest pełne obuwie i zachowanie ostrożności.
Około 14:30 wyruszamy w kierunku granicy gruzińsko-armeńskiej w Taxalo. Po drodze zatrzymujemy się na „wystawny” obiad złożony z różnych gatunków chaczapuri (ceny wynoszą od 0,5 do 2,5 GEL za sztukę).
O 17:00 jesteśmy na granicy. Całą trasę pokonaliśmy w 10 godzin a cena za transport wyniosła 160 GEL (za samochód).
Odprawa po stronie gruzińskiej ekspresowa. Następnie trzeba pokonać ok. 500 metrów na piechotę aby dojść do posterunku ormiańskiego. Tutaj także odprawiają nas błyskawicznie (nie jest wymagana wiza). Z posterunku trzeba przejść jeszcze ok. 100 metrów przez plac poza szlaban (odprawa celna – tylko machnięcie ręki) i wychodzimy poza obszar placówki granicznej. Tutaj kantor wymiany walut, sklep i taksówki. Umawiamy się na cenę 6000 AMD i w ciągu godziny pokonujemy 50 kilometrową trasę do miejscowości Alaverdi a właściwie
do Haghpat, gdzie znajduje się kompleks klasztorny.
Kwaterujemy się w hotelu Gayene (pok 2 osobowy z łazienką i śnieadaniem za 16000 AMD)

8 DZIEŃ 10 maja (sobota)
Po śniadaniu (08:00) wyruszamy piechotą (15 minut) na zwiedzanie klasztoru Haghpat (kompleks z X wieku – kościół św. Grzegorza, kościół Nszana z żamatunem, kaplica Matki Bożej, dzwonnica, biblioteka, refektarz, grobowce, liczne chaczkary)
Dogadujemy się z prywatnym kierowcą na wycieczkę z Haghpat do Sevan (20 000 AMD) ze zwiedzaniem klasztorów po drodze.
Najpierw klasztor Sanahin (kompleks klasztorny z X wieku – kościół Chrystusa Odkupiciela z żamatunem, kościół Harutjun, kościół Matki Bożej z żamatunem, biblioteka, dzwonnica, grobowced, liczne chaczkary). W Sanahinie znajduje się pomnik Ariona Mikołajana jednego z konstruktorów samolotów MIG.
Potem jedziemy do miejscowości Dildjan (miasto w opłakanym stanie, częściowo zrekonstruowano jedną ulicę z starymi domami) a stamtąd po kolei.
Klasztor Haghartsin (Hagarcin)
W świetnie zrekonstruowanym kompleksie (XIII wiek) znajduje się kościół św. Grzegorza z żamatunem, kościół Matki Boskiej z żamatunem, kościół św. Stefanosa.
Następnie
Klasztor Goshavank (Goszawank)
Kompleks z XIII wieku (kościoły Matki Boskiej z żamatunem, św. Grzegorza i św. Grzegorza Oświeciciela, biblioteka, kaplica św. Hripsime, szkoła klasztorna).

Około 16:30 przyjeżdżamy nad jezioro Sedan i kwaterujemy w luksusowym hotelu Akhtamar (pokój 2-osobowy ze śniadaniami za 20000 AMD). Z okien piękny widok na jezioro. Hotel jest bardzo malowniczo położony na wzgórzu ale do miasta Sedan jest jeszcze ponad 10 kilometrów.
„Trawimy” to co widzieliśmy po drodze – nieczynne, rozlatujące się fabryki, opuszczone bloki mieszkalne, domy w bardzo złym stanie i samochody prawie się rozsypujące. Ormianie z którymi rozmawiamy opisują to jako „sowiecki sojuz w rozsypce”. Jedyne co rzuca się w oczy w tym bałaganie to całkiem liczne luksusowe samochody pasujące do otoczenia jak pięść do nosa.

9 DZIEŃ 11 maja (niedziela)
Z hotelu jedziemy do Sevan taksówką.
Jezioro Sevan, największy zbiornik kraju, leży na wysokości ok. 2000 m npm. Na jego półwyspie (w części północno-zachodniej) położony jest klasztor Sevanavank (Sewanawank) – kościół pod wezwaniem Apostołów i pod wezwaniem Matki Bożej.
Dogadujemy się z kierowcą i za cenę 16000 AMD zwiedzamy kawałek Armenii.
Tsaghkadzor (Carkadzor)
Zimowa stolica Armenii – stacja narciarska. Wznosi się tutaj klasztor Kecharis z XI wieku.
Khor Virap (Chor Wirap)
Położony na wzgórzu kompleks klasztorny. Główny kościół Matki Bożej wybudowano w XII wieku. Obok wznosi się kaplica w której (w studni – można wejść do niej) więziony był w IV wieku św. Grzegorz Oświeciciel. Klasztor położony jest blisko granicy armeńsko-tureckiej (na zachód) a tam wznosi się góra Ararat (5165 m npm).
Przyjazd do Erewania. Zakwaterowanie w hotelu Hrazdan (pokój 2-osobowy ze śniadaniem – 20000 AMD).

10 DZIEŃ 12 maja (poniedziałek)
Dzisiaj zwiedzanie Edjmiadzin (Eczmiadzyn) i Yerevana (Erewania).
Dojazd marszrutką z dworca autobusowego położonego w zachodniej części miasta (Aleja Issakov; za fabryką Ararat) – 250 AMD. Dojazd do centrum miasta autobusem z dworca (100 AMD). Według informacji obsługi, z tego dworca odjeżdżają autobusy do Teheranu – odjazdy we wtorek, środę, piątek, niedzielę o 09:00 (34 godz jazdy, cena 35 USD). Wiadomość wymaga weryfikacji.
Edjmiadzin
To najważniejsze miejsce (kompleks sakralny) dla kościoła ormiańskiego, siedziba katolikosa. Katedra została założona przez św. Grzegorza Oświeciciela w 301-303 roku. Przebudowywana, ostatnio w XVII i XVIII wieku. W kompleksie między innymi siedziba katolikosa, muzeum, seminarium, dwa współczesne kościoły.
Do zwiedzenia jeszcze kościół św. Gajane z 630 roku, przebudowany w 1652-1653 (niedaleko katedry) oraz kościół św. Hripsime z 618 roku, przebudowany w XVIII wieku (położony po prawej stronie na początku miejscowości od strony wjazdu z Erewania).
Z Edjmiadzin można wybrać się do Armawiru (ruiny z IV-II w pne) lub do Sardarabad (pomnik i muzeum na polu bitwy wojsk ormiańskich z tureckimi w 1918).
Przystanek marszrutek do Erewania – po wyjściu z kompleksu Katedry północnym wyjściem należy skręcić w lewo i przejść ok. 300 metrów.
Jadąc do Edjmiadzin można w połowie drogi wysiąść z marszrutki a następnie przejść 1100 m aby dotrzeć do ruin katedry Zvartnots (Zwartnoc). Jest to kompleks z VII w.
Również przy drodze pomiędzy Erewaniem a Edjmiadzin (po prawej stronie) znajduje się pomnik w miejscowości Musaler, upamiętniający bohaterstwo obrońców wioski przed wojskami tureckimi.
Po powrocie do Erewania zwiedzanie centrum miasta.
Nocleg – hotel Hrazdan
11 DZIEŃ 13 maja (wtorek)
Wyjazd taksówką do miejsca postoju marszrutek odjeżdżających do Garni. Znajduje się przy ulicy Gai (niedaleko serwisu Mercedesa a także pomnika GAI czyli bohaterów Armenii – Gierojow Armeni). Można tam dojechać z centrum miasta autobusem nr 22 (100 AMD). Trzeba wspomnieć, że po wschodniej stronie miasta, przy posterunku GAI (milicja drogowa) znajduje się przystanek marszrutek odjeżdżających do Sevanu i Dilidjanu. Kierowcy taksówek mylą te miejsca.
Garni
Kompleks świątynny (400 od przystanku marszrutek w wiosce Garni), wstęp 1000 AMD.
Najważniejszym zabytkiem jest świątynia grecka z I wieku pne poświęcona bóstwu Mitrze. Poza tym można obejrzeć ruiny murów twierdzy, bramy i łaźni. Niedaleko znajduję się także kościół z XII wieku. Kompleks jest położony niezwykle malowniczo a z niego roztaczają się piękne widoki.
Niestety załamała się pogoda – ulewny deszcz. Z tego względu nie pojechaliśmy do klasztoru Gerhard (Gegard). Jest to kompleks w którym najważniejsza jest katedra z XIII wieku.
Powrót do Erewania marszrutką (250 AMD) do postoju a do centrum autobusem 22 (100 AMD).
Dalsza część zwiedzania Erewania.
W mieście można zwiedzić:
Ulica Aboviana – główna arteria miasta
Ciekawe kamienice oraz kościół św. Katogike, najstarsza przetrwała świątynia miasta
Plac Republiki
Od północy zamyka go gmach w którym mieści się Narodowe Muzeum Historii oraz Ormiańska Galeria Narodowa (www.gallery.am)
Plac Wolności z gmachem opery
Kaskada – na północ od Placu Wolności – ciąg wschodów wspinających się na wzgórze gdzie wznosi się Centrum Sztuki Cafesjasijana (www.cmf.am)
Muzeum sztuki ludowej Armenii
Muzeum Arama Khachaturyana (www.khachaturian.am)
Muzeum Matenadaran z pomnikami Ormian zasłużonych dla kultury kraju a przede wszystkim wielka kolekcja cennych manuskryptów (www.matenadaran.am)
Muzeum historii Erewania (www.yerevanhistorymuseum.info.am)
Muzeum założenia miasta – na pozostałościach cytadeli Erebuni (www.erebuni.am)
Muzeum Martirosa Saryayana (www.saryan.am)
Muzeum Parajanova (www.parajanov.com)
Muzeum Hovhannesa Tumanyana (www.toumanian.am)
Muzeum sztuki współczesnej
Muzem sztuki rosyjskiej (www.musrussart.am)
Muzeum Zagłady Ormian (aktualnie w remoncie)
Park Zwycięstwa z muzeum wojskowym, także pomnik Matki Armenii
Błękitny meczet
Fabryka koniaku Ararat ze sklepem firmowym – wycieczki z przewodnikiem.
Nocleg w hotelu Hrazdan.

12 DZIEŃ 14 maja (środa)
Planując wycieczki w Armenii, szczególnie rozpoczynające się w Erewanie, warto rozważyć wykupienie standardowych wycieczek jakie oferują lokalne biura podróży.
Dla przykładu (biuro Hyur Service; www.hyurservice.com):
Khor Virap, Noravank, Areni – 8 godz (260 km), 8000 AMD
Jezioro Sedan (Sevanavank), Dilijan (Goshavank, Haghartsin) – 8 godz (250 km), 8000 AMD
Norawank, Tatev, Karahunj – 13 godz (540 km), 15000 AMD
Echmaidzin (Katedra, Hripsine, Gadane), Zvartnots – 5 godz (60 km), 7000 AMD
Garni, Gerhard – 5 godz (90 km), 7000 AMD
Podobne usługi świadczy firma Sati Tour (www.satiglobal.com)
Po przeanalizowaniu ofert, wybraliśmy wycieczkę autokarową – od 09:00, planowo 13 godzin w cenie 15 000 AMD (w tym jazda kolejką linową do klasztoru Tatev).
Wyjazd o 09:00 z Erewania i dalej jazda drogą prowadzącą przez Arstashat, Ararat, Yeghegnadzor i boczną drogą do:
Norawank
Kompleks klasztorny wzniesiony w XIII wieku a rozbudowany w XVI wieku.
Dalej jazda przez Vaik, Przełęcz Vorotan (2344 m npm – pomnik), Angeghakot i boczną drogą do:
Zorac Karer (Karahunj)
Megalityczne cmentarzysko z epoki brązu – w świetle najnowszych badań obserwatorium astronomiczne.
Dalej główną drogą do zjazdu na Sisan i do:
Tatev
Kompleks klasztorny z IX wieku, malowniczo położony na półce skalnej.
Wjazd kretą, stromą drogą lub kolejką linową (3000 AMD bilet w jedną stronę, 4000 AMD bilet w obie strony; w poniedziałek kolejka nie obsługuje ruchu pasażerskiego – przewożone jest zaopatrzenie).
Dalej droga biegnie na południe do Mehari gdzie jest czynne przejście graniczne do Iranu.
My z Tatev około godziny 00:00 wracamy do Erewaniu.
Przejazd taxi z centrum na lotnisko – max 3000 AMD.

13 DZIEŃ 15 maja (czwartek)
Wylot z Erewania 04:30 – przylot do Warszawy – 06:20 (zmiana czasu – odejmujemy 2 godziny).


  • Witaj w świecie globtroterów!

    Drogi internauto, niezależnie czy jesteś uroczą przedstawicielką       piękniejszej połowy świata czy też członkiem tej brzydszej. Wędrując   z  nami, podróżowanie przestanie być dla Ciebie…

    czytaj dalej

  • Jak polscy globtroterzy odkrywali świat?

    Historia „polskiego” poznawania świata zaczyna się całkiem efektownie. Pierwszy – jeżeli można go tak nazwać – polski globtroter był jednym z głównych uczestników…Zobacz stronę

    czytaj dalej

  • Relacje z podróży

Dołącz do nas na Facebook'u