“Aby gdzieś dojść, trzeba wiedziec dokąd się idzie” (Philip Roth)

Podróżowanie to nie tylko „połykanie” odległości i przemieszczanie się z miejsca na miejsce. Każda podróż ma swój cel i to nie tylko na mapie. Dlatego planowanie jest niezwykle ważnym etapem podróżowania.

Mimo, że są tacy, którzy uważają, że najlepiej wędrować „na żywioł” – czyli, „wsiąść do pociągu byle jakiego” – to można zaryzykować stwierdzenie, że im więcej czasu poświęcimy starannie planując każdą podróż i przygotowując się do niej, tym mniej kłopotów spotkamy na szlaku i tym więcej czasu będziemy mogli poświęcić na zwiedzanie i wypoczynek. Oprócz tego planowanie i przygotowywanie wyjazdu może być intelektualną przygodą „uszlachetniającą” właściwą podróż.

A więc po kolei

I. Sprecyzowanie ogólnych założeń odpowiadając na następujące pytania:

1. Jaki rejon chcemy poznać?

Każdy z podróżników ma jakieś marzenia. Dla jednych najważniejszym będzie spacer po Akropolu a dla innych dotarcie na Tahiti. Jeżeli mamy tak mocno skonkretyzowane cele wyjazdu to sprawa jest prosta. Gorzej jeżeli sami nie wiemy dokąd pojechać. Są dwie szkoły. Możemy wyjechać do kraju będącego popularnym celem turystycznym albo w regiony rzadko uczęszczane. I jedno i drugie rozwiązanie ma swoje plusy i minusy. I tego wyboru nikt za nas nie dokona. Dla wyboru celu podróży mają znaczenie w pk. 2 i 3, chociaż na cel podróży mogą wpływać całkiem irracjonalne powody. Chociażby fakt, że na przykład na Bali byli już wszyscy znajomi…

2. Co nas szczególnie interesuje (zabytki, ciekawe obszary przyrody, grupy etniczne, odpoczynek)?

Sposób zagospodarowania wolnego czasu warunkuje program ale także geograficzny cel każdego wyjazdu. Całkiem inaczej musimy planować wyjazd gdy zakładamy opalanie się na plaży a inaczej gdy intensywne zwiedzanie. A i w przypadku tego ostatniego może to być zwiedzanie zabytków albo pomników przyrody. Rodzaj wakacyjnej aktywności narzuca cel wyjazdu. Jeżeli bowiem chcemy poopalać się nad ciepłym oceanem w egzotycznej scenerii z aktywnym dodatkiem w postaci dyskoteki to pomyślny o Malediwach. Kiedy zaś zamarzy się nam wędrówka górskimi szlakami to lepiej wybierzmy chociażby słowackie Tatry. Ale dla amatorów nurkowania lepszym celem będą rafy nad Morzem Czerwonym.

Względy religijne stanowiły i często dalej stanowią ważny powód do odbywania nawet dalekich podróży. W Islamie pielgrzymka do Mekki jest wręcz jednym z filarów wiary. Zwykle wyjeżdżamy do miejsc świętych dla naszej religii (czyli na pielgrzymkę) ale coraz częstsze są wyjazdy kiedy pragniemy poznać inną religię a nawet odbyć swego rodzaju rekolekcje w klasztorze. Jest to możliwe i szczególnie popularne w buddyjskich klasztorach w Azji.

Coraz bardziej popularne stają się wyjazdy przygodowe czyli wyprawy z elementami wyczynu czy eksploracji.

Popularne jest spędzanie rodzinnych wakacji. Wielkość rodziny a szczególnie wiek jej mieszkańców warunkuje program wyjazdu oraz konieczność dostępu do takich udogodnień cywilizacyjnych jak chociażby łazienka. Z drugiej strony znane są coraz częstsze przykłady rodzinnych wyjazdów z małymi dziećmi w całkiem egzotyczne regiony świata o niskim poziomie cywilizacyjnym. Co o tym sądzić? Jeżeli wszystko się uda bez problemów to świetnie. Gorzej jeżeli znajdujące się pod naszą opieka dzieci rozchorują się. Warto jest więc rozważyć czy kilkulatka nie będzie lepiej zawieźć do Legolandu niż nad Amazonkę. Można być pewnym, że będzie z tego bardziej zadowolony.

3. Jaką ilością czasu i pieniędzy dysponujemy?

Czas jest jednym z kluczowych czynników w planowaniu podróży bowiem narzuca on to co możemy zobaczyć i w jaki sposób. Są kraje na poznanie którym wystarczy niewiele czasu a czasem na małym terytorium jest tak wiele do zobaczenia, że nie jesteśmy tego w stanie poznać w czasie jednego wyjazdu. Inaczej podróżuje się w krajach, gdzie można szybko przemieszczać się siecią autostrad czy szybkiej kolei a inaczej, tam gdzie drogi prawie nie istnieją lub i tak można nimi przejechać tylko w porze suchej. Wreszcie, inna specyfika przemieszczania jest w krajach górzystych a inna w nizinnych.

Są podróżnicy, którzy nie dysponując zbyt wielką ilością czasu, próbują zobaczyć jak najwięcej. Można w ten sposób zaliczać kolejne kraje do kolekcji ale z pewnością się ich nie pozna. Takim przykładem pędu przez świat są podróże dookoła globu trwające 4 – 6 tygodni. Objechać, objedziemy i będzie to brzmiało pięknie – odbyliśmy podróż dookoła świata. Trzeba mieć jednak świadomość, że niewiele z tego skorzystamy. Ale oczywiście wybór zależy od nas. Często argumentem jest stwierdzenie – mam mało czasu wolnego a chcę jak najwięcej zobaczyć. Oczywiście – lepiej widzieć niż nie widzieć. Cóż, takie są dylematy naszego pędzącego świata.

Temat finansów to oczywiście temat rzeka i dotyczy wszystkich wyruszających w każdą podróż – nawet tych z wypchanym portfelem. Co jednak mają robić Ci, którzy „nie śmierdzą groszem”. Trudno tutaj radzić. Warto jednak zwrócić uwagę, że – jak uczy doświadczenie – najważniejszymi czynnikami pozwalającymi wyruszyć w podróż są determinacja i konsekwencja. Można ilustrować to tysiącami przykładów kiedy w podróż wyruszali marzyciele prawie bez pieniędzy a osiągali swój cel. Jest całkiem sporo osób, które przez cały rok żyją całkiem skromnie a każdy zaoszczędzony grosz wydają potem podróżując w daleki świat. To jest dla nich kwestia wyboru. A tak przy okazji – warto sobie policzyć ile zaoszczędzą Ci, którzy rzucą palenie.

Kiedy – przy okazji mówienia o podróżowaniu – analizujemy czas i pieniądze to nie zapominajmy, że te dwa istotne czynniki ściśle się ze sobą wiążą. Mając więcej czasu możemy zwykle obniżyć koszty. Możemy bowiem dłużej poczekać na okazyjny transport, podróżować wolnej ale taniej albo wędrować autostopem. Mając więcej czasu można znaleźć na przykład tańsze locum czy też zatrzymać się gdzieś na trasie i zarobić nieco gotówki na dalszą wędrówkę. Z kolei kiedy czasu mamy mało, jesteśmy najczęściej skazani na to co jest dostępne – a to zwykle ponosi koszty.

W sumie – nie sztuką jest podróżować mając dużo pieniędzy.

4. W jaki sposób chcemy podróżować – indywidualnie czy grupowo?

Travelbit powstał jako serwis dla podróżników nie korzystających z usług przemysłu turystycznego. Jednak czasy zmieniają się a poza tym nawet tramp może skusić się na atrakcyjny cenowo wyjazd z biurem podróży.

Niepowtarzalną zaletą samotniczego podróżowania jest brak skrępowania i dyscypliny, jakie narzuca podróżowanie w grupie a także większa sprawność organizacyjna pozwalająca szybciej przemieszczać się i więcej zobaczyć. Jest jeszcze inny aspekt samotnego podróżowania a mianowicie to, że samotny wędrowiec „łatwiej otwiera się” na innych ludzi, nie mając towarzyskiej alternatywy. Przez to łatwiej nawiązuje kontakt z otoczeniem. Z drugiej strony łatwiej może uzyskać pomoc; jednej osobie łatwiej się pomaga niż grupie. Samotna podróż może być swego rodzaju psychoterapią – są rzeczy, które najpełniej można przeżyć w samotności.

Samotny podróżnik narażony jest jednak na wiele niebezpieczeństw i niedogodności (np. stanowi łatwiejszy łup dla złodziei a w przypadku choroby zdany jest wyłącznie na siebie).

Oczywiście można wyjechać w dwie osoby lub w małej grupce przyjaciół czy znajomych. Liczebność grupy winna być przemyślana i dostosowana do sposobu podróżowania (środek transportu) a także struktury pokoi hotelowych jakich będziemy potrzebować.

Turystyka grupowa ma różne formy. Najczęściej są to wycieczki organizowane przez biura podróży. Zaletą udziału w nich jest to, że wszystkie sprawy przed wyjazdem załatwia biuro podróży a na trasie jego zagraniczny kontrahent. O programie i sposobie zwiedzania decyduje za nas ktoś inny. Dla jednych jest to komfort a dla innych niedogodność.

Jeżeli chodzi o ceny to nie można wszystkich zbiorowych wyjazdów zagranicznych organizowanych przez biura turystyczne opisać jednolicie tzn. że są droższe niż organizowane indywidualnie. Wyjazdy organizowane standardowo do najbardziej popularnych (dla masowej turystyki) regionów świata, szczególnie te które opierają się na przelotach czarterowych oraz pobycie w jednym miejscu, są zwykle relatywnie tanie. Najczęściej indywidualny podróżnik nie jest w stanie sam znaleźć tak taniego przelotu i pobytu w hotelu.

Ale jeżeli chcemy coś zwiedzić poza hotelowym basenem to … ceny wycieczek lokalnych mogą być znacznie wyższe niż zwiedzanie zorganizowane we własnym zakresie.

Z kolei ceny wyjazdów na nietypowych trasach, szczególnie z wieloma atrakcjami mogą być drogie – o wiele taniej taki wyjazd można sobie samemu zorganizować.

Oferta biur podróży jest bardzo bogata dlatego nie należy się śpieszyć z wyborem. Z pewnością nie należy kierować się jedynie ceną. Pamiętajmy, że „tanie … może okazać się drogie”. Przede wszystkim trzeba sprawdzić co zawiera oferta. Nie krępujmy się zadawać szczegółowe pytania dotyczące programu, zakresu usług, dodatkowych opłat (np. za klimatyzację, lodówkę, leżaki na plaży), opieki pilota czy rezydenta, ubezpieczenia i warunków rezygnacji. Z najwyższą uwagą należy także zapoznać się z warunkami uczestnictwa (umowa) jakie proponuje biuro. Często najważniejsze są odnośniki umieszczone na końcu a pisane drobnym drukiem. Znajomość tych wszystkich szczegółów staje się kluczowa wtedy gdy biuro nie wywiązuje się ze swoich zobowiązań a turysta stara się o rekompensatę. Na szczęście rynek turystyczny w Polsce stabilizuje się. Jednak należy zebrać jak najwięcej informacji o biurze z którym chcemy spędzić nasz wymarzony urlop. Warto wiedzieć jak długo biuro działa na rynku, jak wielu turystów obsługuje, w jakich rodzajach wyjazdów i dokąd się specjalizuje a wreszcie czy organizuje dany wyjazd (touroperator) czy jest tylko agentem (pośrednikiem sprzedającym dany produkt turystyczny).

Na koniec tego rozdziału ogólna ale istotna uwaga. Specyfiką „przemysłu turystycznego” jest wytwarzanie tzw. bańki środowiskowej czyli stwarzanie turystom, w czasie podróży, w miejscu pobytu, warunków zbliżonych w jakich żyją na co dzień. Zaspokaja to podstawowe potrzeby materialne dając pewien komfort psychiczny ale powoduje też wytworzenie swego rodzaju bariery pomiędzy wnętrzem klimatyzowanego autokaru czy wygodnego hotelu z otaczającą rzeczywistością. Szczególnie jest to wyraźnie widoczne w krajach o niższym poziomie cywilizacyjnym.

II. Ustalenie koncepcji trasy

Korzystając z usług biura podróży nie musimy się martwić o przygotowanie programu wyjazdu. Staje się to jednak niezbędne kiedy organizujemy podróż indywidualnie

1. Należy zgromadzić niezbędną literaturę dotyczącą rejonu podróży

Mogą to być przewodniki, informatory, nomografie, publikacje popularno-naukowe lub beletrystyczne, albumy, foldery, atlasy, mapy, plany i czasopisma, filmy video, CD-R lub DVD, także programy TV. Niezależnie od tych „klasycznych” materiałów informacyjnych nieprzebranym źródłem informacji podróżniczej jest Internet. Można nie tylko znaleźć potrzebne informacje ale także obejrzeć zdjęcia, (często ”na bieżąco” – kamery internetowe), miejsc do których planujemy się udać. Wartościowym uzupełnieniem jest możliwość obejrzenia kolekcji sztuki, wyrobów rękodzieła czy obiektów etnograficznych pochodzących z obszarów do których się udajemy. W Polsce jest kilkanaście muzeów, które posiadają takie kolekcje. Warto przy tym wspomnieć, że w Polsce istnieje ponad 50 kościelnych muzeów i ekspozycji misyjnych z pozaeuropejskimi zbiorami etnograficznymi.

Wyruszając w podróż z biurem podróży można obejść się bez studiowania literatury tematu i w ogóle bez przygotowania. Jednak zupełnie inaczej spotkamy się nowym dla nas otoczeniem kiedy będziemy dysponować chociażby podstawowym przewodnikiem.

2. Przed planowaną podróżą należy zawsze przeanalizować sytuację polityczną w krajach do których się udajemy

Na co dzień nie zastanawiamy się jak niespokojny jest świat w którym żyjemy. Obok „klasycznych” wojen toczą się wojny partyzanckie czy domowe. Działa także partyzantka miejska a prawie wszędzie zagraża nam terroryzm i to w przeróżnych formach. Rośnie liczba ofiar terroru a najczęściej stają się nimi osoby całkiem przypadkowe. Dlatego koniecznym jest znajomość zapalnych miejsc świata.

Informacje na ten temat podawane są przez Ministerstwo Spraw Zagranicznych RP (www.msz.gov.pl) a także liczne serwisy internetowe, jak na przykład:

www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/index.html

www.comebackalive.com/df/dplaces.htm

www.asigroup.com/HOTSPOTS.asp

http://travel.state.gov/travel/cis_pa_tw/cis_pa_tw_1168.html

www.osac.gov

www.safetravel.govt.nz

www.voyage.gc.ca/dest/ctry/reportpage-en.asp

www.smartraveller.gov.au//index.html

www.fco.gov.uk

Z praktycznych rad – należy zwrócić uwagę aby unikać uczestnictwa, nawet jako postronny widz, w czasie demonstracji czy starć. Można doznać obrażeń ale zdarza się, że jest to po prostu dobra okazji do obrabowania nas. Równie niebezpieczne jest fotografowanie tego typu zdarzeń.

3. Okres podróży należy ściśle dopasować do klimatu panującego w danym regionie

Nie wzięcie tego czynnika pod uwagę może pokrzyżować nasze plany a nawet narazić nas na niebezpieczeństwo.

Jeżeli nasza podróż ma trwać dłużej i przebiegać na terenach należących do różnych stref klimatycznych to w planowaniu warto zastosować następującą metodę. Na mapie z wyrysowaną trasą należy wklejać samoprzylepne karteczki w wypisanymi numerami miesięcy z optymalną pogodą. Wertując podręcznik klimatologii regionalnej umieścimy karteczki tak, że otrzymamy odpowiedź kiedy i gdzie spotkamy optymalna pogodę w czasie naszej podróży.

4. Analiza informacji

Analiza materiałów o których mowa w punktach 1, 2 i 3, w przypadku prostych wyjazdów wystarcza na opracowanie planu wyjazdu, bez dodatkowych działań. Jednak w przypadku wyjazdów dłużej trwających, kiedy przewidujemy zwiedzanie wielu miejsc i przemieszczanie się na dłuższych trasach, przydatne może być następujące postępowanie.

A.

Na dużym arkuszu papieru należy wykonać schemat regionu w którym będziemy podróżować (główne miasta, linie komunikacyjne). Następnie kolorowymi pisakami należy zaznaczyć obiekty wytypowane do odwiedzenia (obiekty zabytkowe, obiekty charakterystyczne dla kultury ludowej, obszary ciekawe przyrodniczo, ciekawe obiekty współczesne, itp.) oraz miejsca gdzie znajdują się obiekty noclegowe. Zastosowanie różnych kolorów pozwala na łatwą identyfikację różnych „typów” obiektów.

B.

Należy ułożyć wstępny projekt trasy z uwzględnieniem odległości i czasów przejazdów (bardzo ważne gdyż zdarza się, że niewielka odległość wymaga nieadekwatnie wiele czasu na jej pokonanie) a także zaznaczyć ile dni będziemy przebywać w poszczególnych miejscowościach lub obiektach.

C.

Koniecznym jest dokonanie wyboru najciekawszych miejscowości i obiektów (pamiętajmy – wszystkiego od razu nie zobaczymy!) na trasie logicznie ułożonej i możliwej do przebycia w czasie jakim dysponujemy. Trzeba przy tym przewidzieć pewną rezerwę w razie nieprzewidzianych okoliczności, ewentualnie wariant (warianty) awaryjny. To ostanie jest szczególnie ważne kiedy będziemy podróżować w terenie o słabej infrastrukturze.

D.

Mając tak skonstruowany schemat podróży warto przedyskutować go z osobą która niedawno podróżowała (najlepiej kiedy sama organizowała sobie wyjazd) w interesującym nas regionie. Skoryguje to nasze zamierzenia oraz zorientuje w aktualnie obowiązujących cenach (w przewodnikach mogą być nieaktualne). Taką dyskusję można przeprowadzić za pośrednictwem Internetu. Są liczne fora dyskusyjne – my polecamy FORUM DYSKUSYJNE na www.travelbit.pl